Νέος Νόμος για την Εθνοφυλακή μετά από 40 χρόνια

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Ν. 5018/2023 (ΦΕΚ Α΄ 25/9.2.2023) με τίτλο: «Μέριμνα υπέρ του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων, εξορθολογισμός της νομοθεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, οργάνωση της Εθνοφυλακής και άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) [1], ο οποίος όσον αφορά στην Εθνοφυλακή, αντικατέστησε μετά από 40 και πλέον έτη τον Ν. 1295/1982 (ΦΕΚ Α΄ 126/7.10.1982), που ήταν παρωχημένος και αναχρονιστικός. 

Ο σκοπός που τέθηκε από το ΥΠΕΘΑ και το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΓΕΣ) από τον Μάρτιο του 2017 ήταν η αναβάθμιση της Εθνοφυλακής και το έργο ανατέθηκε στη νέα Διεύθυνση Εθνοφυλακής του ΓΕΣ που συγκροτήθηκε για την καλύτερη οργάνωση της Εθνοφυλακής. Αναβάθμιση της Εθνοφυλακής σημαίνει επαύξηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας και των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των Ταγμάτων Εθνοφυλακής (ΤΕΘ) για την εκτέλεση των αποστολών τους. 

Πρώτη και σημαντικότερη ενέργεια ήταν η εκπόνηση νέου θεσμικού πλαισίου για την Εθνοφυλακή, δηλαδή νέου Νόμου και νέου Κανονισμού Οργάνωσης και Λειτουργίας της Εθνοφυλακής, καθώς και νέων Ειδικών Οδηγιών Εκπαίδευσης (ΕΟΕ) της Εθνοφυλακής, για να αντικαταστήσουν τα υφιστάμενα κείμενα που ήταν του 1982, 1983 και 1987, αντίστοιχα. Εκπονήθηκαν ταυτόχρονα για να επιτευχθεί η μέγιστη συνοχή, συνάφεια και αποτελεσματικότητα για την επίτευξη του σκοπού. 

Από τον Νοέμβριο του 2019 έχει εκπονηθεί ολοκληρωμένη Στρατηγική για την αναβάθμιση της Εθνοφυλακής, στο πλαίσιο της οποίας καθορίστηκαν οι παρακάτω παράγοντες, που αλληλοεπιδρούν και υλοποιείται μεγάλος αριθμός στοχευμένων ενεργειών, δράσεων και πρωτοβουλιών, για την επίτευξη με τη συνέργειά τους των αντίστοιχων στόχων: 

α. Βελτίωση της εκπαίδευσης των Εθνοφυλάκων. 

β. Αύξηση της στελέχωσης των ΤΕΘ με Εθνοφύλακες. 

γ. Αύξηση της συμμετοχής των Εθνοφυλάκων στην εκπαίδευση. 

δ. Ανύψωση του ηθικού των Εθνοφυλάκων. 

ε. Ενίσχυση των δεσμών της Εθνοφυλακής με το κοινωνικό σύνολο. 

Ως εκ τούτου, ο νέος ΝΟΜΟΣ, ως η ΚΥΡΙΟΤΕΡΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ για την αναβάθμιση της Εθνοφυλακής, εκπονήθηκε με το σκεπτικό να αποτελέσει ΠΟΛΥΤΙΜΟ «ΕΡΓΑΛΕΙΟ», το οποίο να δώσει νέες ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ για την αντιμετώπιση των ζητημάτων και να επιδράσει καταλυτικά στους προαναφερόμενους παράγοντες, προσδίδοντας νέα δυναμική στο θεσμό. Τα σημαντικότερα σημεία του νέου νόμου είναι τα παρακάτω: 

α. Οι Έφεδροι Αξιωματικοί, οι οποίοι ήταν επιστρατευτικά ενταγμένοι στις Μονάδες Εθνοφυλακής και εκπαιδεύονταν μόνο όταν τους καλούσαν για άσκηση ή μετεκπαίδευση, είναι πλέον Εθνοφύλακες, ενώ πριν Εθνοφύλακες ήταν μόνο οι Οπλίτες. 

β. Διευρύνθηκαν τα όρια της περιοχής για τον ηπειρωτικό χώρο προκειμένου οι Μονάδες Εθνοφυλακής να μπορούν πλέον να στελεχωθούν από τους παρακάτω, με βάση τον τόπο διαμονής τους και την έδρα της Μονάδας: 

(1) Από προσωπικό από την Εφεδρεία του Στρατού Ξηράς (ΣΞ), το οποίο δεν είναι ενταγμένο σε σχέδιο επιστράτευσης και διαμένει μόνιμα στην Περιφερειακή Ενότητα όπου εδρεύει η Μονάδα Εθνοφυλακής ή σε άλλη, υπό την προϋπόθεση ότι ο τόπος διαμονής του απέχει από την έδρα της Μονάδας Εθνοφυλακής μέχρι 150 χιλ. 

(2) Από εθελοντές ηλικίας άνω των 20 ετών, από την ενταγμένη σε σχέδιο επιστράτευσης Εφεδρεία του ΣΞ, οι οποίοι διαμένουν μόνιμα στην Περιφερειακή Ενότητα όπου εδρεύει η Μονάδα Εθνοφυλακής ή σε άλλη Περιφερειακή Ενότητα, υπό την προϋπόθεση ότι ο τόπος διαμονής τους απέχει από την έδρα της Μονάδας Εθνοφυλακής μέχρι 200 χιλ., κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου στην αρμόδια επιστρατεύουσα αρχή και έγκρισης της αποδέσμευσής του από το ΓΕΣ. 

(3) Από προσωπικό από την πλεονάζουσα Εφεδρεία των λοιπών Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ), το οποίο διαμένει μόνιμα στην Περιφερειακή Ενότητα όπου εδρεύει η Μονάδα Εθνοφυλακής ή μέχρι 150 χιλ. από την έδρα αυτής. 

(4) Από πρώην Έφεδρους του ΣΞ, ηλικίας από 45 έως 67 ετών. 

(5) Από γυναικείο προσωπικό σε εθελοντική βάση, το οποίο προέρχεται από την Εφεδρεία των ΕΔ και διαμένει μόνιμα στην Περιφερειακή Ενότητα όπου εδρεύει η Μονάδα Εθνοφυλακής ή σε άλλη Περιφερειακή Ενότητα, υπό την προϋπόθεση ότι ο τόπος διαμονής του απέχει από την έδρα της Μονάδας Εθνοφυλακής μέχρι 150 χιλ. 

γ. Αυξήθηκε το όριο ηλικίας των Εθνοφυλάκων στα 67 έτη, ενώ μέχρι τώρα ήταν τα 60 έτη. Άρα Εθνοφύλακες μπορούν να είναι από 20 έως και 67 ετών. 

δ. Δόθηκε η δυνατότητα χρησιμοποίησης Εθνοφυλάκων με αποζημίωση, κατόπιν Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) στις αποστολές των Μονάδων Εθνοφυλακής, ενώ μέχρι τώρα χρησιμοποιούντο μόνο για τη φύλαξη Στρατιωτικών Εγκαταστάσεων. 

ε. Καθορίστηκε ότι η εκτέλεση υπηρεσίας από τους Εθνοφύλακες δεν δημιουργεί σχέση εξαρτημένης εργασίας με το Δημόσιο, το οποίο σημαίνει ότι οι Εθνοφύλακες που θα συμμετέχουν σε αποστολές με αποζημίωση, δεν θα φορολογούνται πλέον για την αποζημίωση και όσοι είναι άνεργοι θα συνεχίζουν να είναι γραμμένοι στα Μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ. Τα προαναφερόμενα ήταν πάγιο αίτημα των Εθνοφυλάκων και με αυτόν τον τρόπο αντιμετωπίστηκε το εν λόγω φορολογικό και ασφαλιστικό ζήτημα των Εθνοφυλάκων. 

στ. Επεκτάθηκε η πρόνοια που παρείχετο σε παθόντες Εθνοφύλακες κατά την εκτέλεση διατεταγμένης Υπηρεσίας και σε όσους συμμετέχουν εθελοντικά όλες τις ημέρες της εβδομάδας. 

ζ. Η εθελοντική συμμετοχή των Εθνοφυλάκων σε εκπαιδεύσεις και δράσεις εκτός Κυριακής πλέον πραγματοποιείται με έγκριση του ΓΕΣ, η οποία μπορεί να μεταβιβαστεί σε κατώτερα κλιμάκια, ενώ μέχρι σήμερα απαιτούσε έγκριση του Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας (ΥΦΕΘΑ), ο οποίος έχει στην αρμοδιότητά του την Εθνοφυλακή, για μείωση της γραφειοκρατίας και του χρόνου υποβολής των αιτημάτων από τις Μονάδες Εθνοφυλακής στο ΓΕΣ/Α5, προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή των Εθνοφυλάκων σε αυτές. 

η. Καθορίστηκε ότι στους Εθνοφύλακες θα απονέμονται Μετάλλια Στρατιωτικής Αξίας και θα παρέχεται η δυνατότητα προαγωγής τους. 

θ. Ρυθμίστηκαν ζητήματα Πολιτικού Προσωπικού που υπηρετεί στις Μονάδες Εθνοφυλακής. 

Με βάση την τελική μορφή του νέου νόμου, όπως ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων (ΒτΕ), θα ολοκληρωθεί ο νέος Κανονισμός Οργάνωσης και Λειτουργίας της Εθνοφυλακής, ο οποίος κυρώνεται από τον κ.ΥΕΘΑ και σύμφωνα με το νόμο θα καθορίζει όλες τις λεπτομέρειες για την εφαρμογή του. Όπως θα ολοκληρωθούν και οι νέες Ειδικές Οδηγίες Εκπαίδευσης (ΕΟΕ) της Εθνοφυλακής για τη βελτίωση της εκπαίδευσης, που αποτελεί το «Α» και το «Ω» και την πρώτη προτεραιότητα. 

Σε όσους θεωρούν ότι είναι υπερβολικό να λέγεται ότι η ΕΘΝΟΦΥΛΑΚΗ αποτελεί ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ, η απάντηση είναι ότι η «συμβολή» της Εθνοφυλακής στην άμυνα της χώρας, η ενίσχυση και υποβοήθηση του ΣΞ στην εκπλήρωση της αποστολής του σε περιόδους ειρήνης, επιστράτευσης και πολέμου, ΔΕΝ σημαίνει ότι ο ΡΟΛΟΣ της είναι «επικουρικός» και περιορίζεται στην εκτέλεση δευτερευουσών αποστολών, όπως εσφαλμένα πιστεύουν, αλλά αντίθετα ο ρόλος της είναι ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ, διότι τα ΤΕΘ είναι ΜΟΝΑΔΕΣ ΠΕΖΙΚΟΥ, με αντίστοιχες αποστολές, που είναι πολλές και εξαιρετικά σημαντικές, με τη διαφορά αντί να στελεχώνονται με μόνιμο στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό και στρατεύσιμους, στελεχώνονται με ολιγάριθμο μόνιμο προσωπικό και κυρίως από ΕΘΝΟΦΥΛΑΚΕΣ, που είδαμε παραπάνω από που προέρχονται. 

Η Εθνοφυλακή εδράζεται στην εθελοντική και ανιδιοτελή προσφορά των Εθνοφυλάκων στην Πατρίδα, οι οποίοι είναι χιλιάδες και στην κυριολεξία «μάχονται υπέρ βωμών και εστιών», έχουν μεγάλη εμπειρία, συνυπηρετούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς και έχουν τέλεια γνώση της περιοχής που ενεργούν και των καιρικών της συνθηκών. 

Συνεπώς η Εθνοφυλακή συμβάλει αποτελεσματικά στην αμυντική θωράκιση της Πατρίδας μας και έχει εξαιρετική σημασία. 

Είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθεί ενημέρωση για την αναγκαιότητα και την αποστολή της Εθνοφυλακής, καθώς και τις δυνατότητες του νέου νόμου για την αναβάθμιση της Εθνοφυλακής, προκειμένου να ενισχυθούν οι δεσμοί με την τοπική κοινωνία από την οποία προέρχεται το προσωπικό που στελεχώνει τις Μονάδες Εθνοφυλακής. 

Επίσης, είναι αναγκαία η υλοποίηση των παρακάτω δύο πρωτοβουλιών, οι οποίες είναι εξαιρετικής σημασίας και ιδιαίτερου συμβολισμού: 

α. Η συγκρότηση στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ΤΕΘ Ειδικής Σύνθεσης, με τομείς Ιατρικής/Νοσηλευτικής, Μηχανικού, Κυβερνοάμυνας και Προστασίας, με στελέχωση Εθνοφυλάκων, κυρίως από τεχνικές Ειδικότητες και στη συνέχεια η συγκρότηση αντίστοιχων ΤΕΘ στα μεγάλα αστικά κέντρα του εσωτερικού, όπως Λάρισα, Βόλο, Χαλκίδα, Μεσολόγγι, Πάτρα, Καλαμάτα, Κόρινθο, κ.ά., για την ενίσχυση στην ειρήνη του κρατικού μηχανισμού στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, ενώ στην Κυβερνοάμυνα θα καλύψουν ανάγκες σε αυτή τη μορφή υβριδικού πολέμου. 

β. Η συγκρότηση νέου Κλάδου στο ΓΕΣ, ο οποίος μπορεί να ονομαστεί «Κλάδος Εθνοφυλακής και Εφεδρείας», που θα συντονίζει τους δύο αυτούς πυλώνες του ΣΞ και θα αποτελείται από τις Διευθύνσεις Εθνοφυλακής και Επιστράτευσης, ενώ θα περιλαμβάνει και αρμοδιότητες της Πολιτικής Σχεδίασης Εκτάκτου Ανάγκης (ΠΣΕΑ). Η σημερινή Διεύθυνση Επιστράτευσης του ΓΕΣ μπορεί να μετονομαστεί σε «Διεύθυνση Εφεδρείας». 

Κίμων Κωστής
Υποστράτηγος ε.α.
Διευθυντής Εθνοφυλακής του ΓΕΣ