Η ιστορική δίκη του Πολυτεχνείου και οι καταδικαστικές αποφάσεις

Η ιστορική δίκη του Πολυτεχνείου

Μετά από ακροαματική διαδικασία διόμισυ μηνών και διάσκεψη 6 ημερών ενώπιον του πενταμελούς εφετείου Αθηνών, στις 30 Δεκεμβρίου του 1975 εκδόθηκε η απόφαση του δικαστηρίου το οποίο κήρυξε ένοχους τους 20 από τους 32 κατηγορούμενους, ενώ αθώωσε άλλους 12.

Η δίκη της σφαγής του Πολυτεχνείου άρχισε στις 9 το πρωί της Πέμπτης 16 Οκτωβρίου 1975, στον Κορυδαλλό, στην αίθουσα που δικάστηκαν προηγουμένως οι Απριλιανοί με πρόεδρο τον εφέτη Ντεγιάννη. Το Πενταμελές Εφετείο συνεδρίαζε κάθε εργάσιμη ημέρα στην αίθουσα του Κορυδαλλού μέχρι τέλους του έτους 1973, οπότε εκδόθηκε και η καταδικαστική απόφαση. “Ο Παπαδόπουλος και ο Ιωαννίδης που είχαν το κουράγιο τους, κάθησαν στην προτελευταία σειρά των εδωλίων, χαμένοι μέσα στους 32 κατηγορούμενους, από τους οποίους απουσίαζαν δύο, ο τέως εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Π. Θεράπος που δήλωσε ασθένεια, και ο φονιάς Τσιαπάρας που φυγοδικούσε”, θυμάται ένας από τους δικαστές, ο τότε εφέτης, Γιώργος Μαρκουλάκης, μιλώντας στην Ελευθεροτυπία. Μετά τις δηλώσεις των κατηγορουμένων ο εισαγγελεύς Γανώσης απήγγειλε το "Κατηγορώ" και ακολούθησε η εκφώνηση των μαρτύρων, που συνολικά υπερέβαιναν τους 350 μαζί με τους μάρτυρες υπεράσπισης.

«Κατά την 10ην πρωινήν ώραν διήρχοντο άρματα μάχης εκ της οδού Πατησίων και οι υπάλληλοι του ΟΤΕ, οι οποίοι ειργάζοντο εις το νέον κτίριον, έσπευσαν εις τα παράθυρα να ίδουν τα άρματα. Τότε είδον, όπως κατέθεσαν επ’ ακροατηρίου οι μάρτυρες Παν. Ασδεράκης, Εμ. Μαρουφίδης, Ιωάννης Χατζηχριστοφής και Αλ. Βερνάρδος, ότι εις την ταράτσαν του κτιρίου της οδού Πατησίων (του OΤΕ) είχον ακροβολισθή τρεις έως τέσσερις στρατιώται και επί κεφαλής των ήτο ένας νεαρός αξιωματικός με κράνος, υψηλός, και μελαχροινός με στολήν εκστρατείας, ο οποίος με το περίστροφον εις το χέρι και επί του τοιχείου της ταράτσας επυροβόλει προς τα κάτω. Τούτο συνέβη περί την 10ην πρωινήν του Σαββάτου, 17/11/1973. Κατά την ώραν εκείνην ουδεμία διαδήλωσις εγένετο” περιγράφει τα γεγονότα μάρτυρας στη δίκη.

Την διαδικασία επιχείρησαν να καθυστερήσουν προσφυγές των κατηγορουμένων, ιδίως του Παπαδόπουλου, ο οποίος και αμφισβήτησε την αρμοδιότητα του δικαστηρίου να τον κρίνει, καθώς τότε ως πρόεδρος της δημοκρατίας ήταν “ανεύθυνος άρχων.”. Το δικαστήριο, όμως απέρριψε τα αιτήματα αυτά, χαρακτηρίζοντας την κυβέρνηση πραξικοπηματική. “Το στασιαστικό κίνημα της 21ης Απριλίου, έργον ομάδας αξιωματικών και η εκ τούτου κατάστασις μέχρι της 23ης Ιουλίου απετέλεσε πραξικόπημα, δι' ου εσκοπείτο ο σφετερισμός της εξουσίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων του λαού. Αι εξ αυτού απορρεύσασαι κυβερνήσεις ήσαν κυβερνήσεις βίας. “Κατά συνέπειαν και ο ιστάμενος κατηγορούμενος Γεώργιος Παπαδόπουλος, ασκήσας καθήκοντα προέδρου της δημοκρατίας κατά τον χρόνο καθ' ον ετελέσθησαν αι εις αυτόν αποδιδόμεναι διά του παραπεμπτικού βουλεύματος πράξεις, δεν ήτο νόμιμος πρόεδρος της δημοκρατίας και συνεπώς δεν προστατεύεται υπό των διατάξεων περί ανευθύνου" ήταν η ιστορική απόφαση του δικαστηρίου. Στα τέλη, λοιπόν, του Δεκεμβρίου εκείνου εκδόθηκε η απόφαση του δικαστηρίου το οποίο κήρυξε ένοχους τους 20 από τους 32 κατηγορούμενους, ενώ αθώωσε άλλους 12. Οι κύριες ποινές που επιβλήθησαν έχουν ως εξής. * Δημήτριος Ιωαννίδης (αρχηγός της ΕΣΑ την περίοδο της εξέγερσης): 7 φορές ισόβια για ηθική αυτουργία σε 7 ανθρωποκτονίες από πρόθεση και 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για ηθική αυτουργία σε 38 απόπειρες ανθρωποκτονιών και πρόκληση διάπραξης κακουργημάτων, καθώς και διαρκής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων. *Γεώργιος Παπαδόπουλος (εν ενεργεία δικτάτορας την περίοδο της εξέγερσης): 25 χρόνια κάθειρξη για απλή συνέργεια σε ανθρωποκτονίες από πρόθεση και απόπειρες ανθρωποκτονιών, καθώς και δεκαετής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων. * Σταύρος Βαρνάβας (αντιστράτηγος Ε.Α.): 3 φορές ισόβια για ηθική αυτουργία σε 3 ανθρωποκτονίες από πρόθεση και 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για ηθική αυτουργία σε 17 απόπειρες ανθρωποκτονιών και πρόκληση διάπραξης κακουργημάτων, καθώς και διαρκής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων. * Νικόλαος Ντερτιλής (ταξίαρχος Ε.Α.): Ισόβια κάθειρξη και διαρκής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων για ανθρωποκτονία από πρόθεση του φοιτητή Μυρογιάννη. * Άλλοι τέσσερις ανώτατοι αξιωματικοί σε 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για ηθική αυτουργία σε συνολικά 12 ανθρωποκτονίες και 56 απόπειρες ανθρωποκτονιών, καθώς και δεκαετής στέρηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων. * Άλλοι 12 κατηγορούμενοι σε μικρότερες ποινές, από 5 μήνες έως 10 χρόνια κάθειρξη για διάφορες κατηγορίες, κυρίως για ηθική αυτουργία σε επικίνδυνες σωματικές βλάβες. Οι ποινές κάτω του ενός έτους, ήταν εξαγοράσιμες.

Οι Κατηγορούμενοι

• Γεώργιος Παπαδόπουλος, πρώην δικτάτορας, για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες και απόπειρες ανθρωποκτονιών εκ προθέσεως.
• Δημήτριος Ιωαννίδης, υποστράτηγος ε.α., για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες, απόπειρες ανθρωποκτονιών και πρόκληση σε διάπραξη κακουργημάτων.
• Μιχαήλ Ρουφογάλης, υποστράτηγος ε.α., για πρόκληση σε διάπραξη κακουργημάτων.
• Δημήτριος Ζαγοριαννάκος, στρατηγός ε.α., πρώην Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, για απλή συνέργεια σε ανθρωποκτονίες και απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Νικόλαος Εφέσιος, υπουργός κατά τη δικτατορία, για απλή συνέργεια σε απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος, αδελφός του πρώην δικτάτορα και πρώην γενικός γραμματέας του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, για ηθική αυτουργία και συνέργεια σε εκτέλεση ανθρωποκτονιών εκ προθέσεως.
• Νικόλαος Ντερτιλής, ταξίαρχος ε.α., για ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες και για ηθική αυτουργία σε απόπειρες  ανθρωποκτονιών.
• Κωνσταντίνος Μαυροειδής,  αντιστράτηγος ε.α., για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες.
• Νικόλαος Ραφαηλάκης, αντιστράτηγος ε,α., πρώην στρατιωτικός διοικητής Αθηνών, για απλή συνέργεια σε απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Βασίλειος Μπουκλάκος, ταγματάρχης ε.α., πρώην διοικητικός διευθυντής του Ρυθμιστικού Κέντρου (νυν ΕΚΑΒ), για συνέργεια σε ανθρωποκτονίες για επικίνδυνες σωματικές βλάβες, για βλασφημίες και παράνομη οπλοφορία.
• Λουκάς Χριστολουκάς, πρώην αστυνομικός διευθυντής Αθηνών, για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως για απόπειρες άνθρωποκτονιών, για επικίνδυνες σωματικές βλάβες και για παράνομες κατακρατήσεις.
• Νικόλαος Δασκαλόπουλος, πρώην αστυνομικός διευθυντής. πρώην αρχηγός Αστυνομίας Πόλεων, για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονία εκ προθέσεως, για απόπειρες ανθρωποκτονιών, για επικίνδυνες σωματικές βλάβες και παράνομες κατακρατήσεις.
• Δημήτριος Καραγιαννόπουλος, πρώην αστυνομικός διευθυντής Αθηνών, για παράνομες κατακρατήσεις.
• Λάμπρος Κωνσταντέλος, ανθυπασπιστής, ο οδηγός του τανκ που μπήκε στο Πολυτεχνείο, για απόπειρες ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως και φθορά ξένης ιδιοκτησίας σε βάρος πραγμάτων χρησίμων στο κοινό όφελος.
• Θρασύβουλος Γιοβάνης, ταξίαρχος ε.α., για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως.
• Μιχαήλ Γουνελάς, υπίλαρχος ε.α., για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως.
• Παντελής Καραγιάννης, υποστράτηγος, υπαρχηγός Χωροφυλακής, για ηθική αυτουργία σε απόπειρες ανθρωποκτονιών και ανθρωποκτονίες.
• Σταύρος Βαρνάβας, αντιστράτηγος ε.α., για ηθική αυτουργία σε απόπειρες ανθρωποκτονιών και ανθρωποκτονίες.
• Θωμάς  Μυλωνάς, ενωμοτάρχης Χωροφυλακής, για απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Νικόλαος Κέφης, μοίραρχος Χωροφυλακής, για ηθική αυτουργία σε απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Ιωάννης Λυμπέρης, έφεδρος ανθυπολοχαγός, για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως και απόπειρα ανθρωποκτονιών.
• Αναστάσιος Αναστασίου, λοχαγός, για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως και απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Κωνσταντίνος Λαδιάς, αστυνομικός διευθυντής, για παράνομες κατακρατήσεις.
• Νικόλαος Νηστικάκης, αστυφύλακας, για ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως και επικίνδυνες σωματικές βλάβες.
• Ηλίας Καραδήμας, αστυφύλακας, για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως και επικίνδυνες σωματικές βλάβες.
• Νικόλαος Κατσάρας, δόκιμος υπαστυνόμος, για επικίνδυνες σωματικές βλάβες.
• Αντώνιος Λαζαράκος, αστυφύλακας, για επικίνδυνες σωματικές βλάβες.
• Ευάγγελος Μαντζώρος, οδηγός αυτοκινήτου, για απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Αθανάσιος Σταυράκης, αστυφύλακας, για απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Ιωάννης Καλύβας, υπαστυνόμος, για επικίνδυνες σωματικές βλάβες.
• Δημήτριος Κατσούλης, ταγματάρχης Χωροφυλακής α.α., για πρόκληση σε διάπραξη κακουργημάτων.
• Δημήτριος Πίμπας, ιδιωτικός υπάλληλος, πρώην πράκτορας της ΚΥΠ, για πρόκληση σε διάπραξη κακουργημάτων.

Οι Kαταδικασθέντες

• Δημήτριος Ιωαννίδης, υποστράτηγος ε.α., αρχηγός τότε της ΕΣΑ, 7 φορές ισόβια κάθειρξη για ηθική αυτουργία σε επτά ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως, 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για 38 απόπειρες ανθρωποκτονιών και πρόκληση προς διάπραξη κακουργημάτων και πλημμελημάτων και διαρκής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων.
• Γεώργιος Παπαδόπουλος,  πρώην δικτάτορας, 25 χρόνια κάθειρξη για απλή συνέργεια σε ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως και απόπειρες ανθρωποκτονιών και 10 χρόνια στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων.
• Σταύρος Βαρνάβας, αντιστράτηγος ε.α., 3 φορές ισόβια κάθειρξη, 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση και διαρκή στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, για ηθική συναυτουργία τριών ανθρωποκτονιών εκ προθέσεως, μεταξύ των οποίων και του νεαρού Διομήδη Κομνηνού και 17 άλλων ανθρωποκτόνων αποπειρών.
• Νικόλαος Ντερτιλής, ταξίαρχος ε.α., ισόβια κάθειρξη και διαρκή στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων για την ανθρωποκτονία εκ προθέσεως σε βάρος τού νεαρού Μυρογιάννη.
• Κωνσταντίνος Μαυροειδής, αντιστράτηγος ε.α., τότε αρχηγός της ΑΣΔΕΝ, 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση και 7 χρόνια στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, για απλή συνέργεια σε έξι ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως και 37 απόπειρες ανθρωποκτονιών. Το δικαστήριο του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του προτέρου εντίμου βίου.
• Δημήτριος Ζαγοριαννάκος, στρατηγός ε.α., τότε αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, σε 25 χρόνια κάθειρξη και 7 χρόνια στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, για απλή συνέργεια ανθρωποκτονιών και αποπειρών ανθρωποκτονιών. Το δικαστήριο του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του προτέρου εντίμου βίου.
• Παντελής Καραγιάννης, υποστράτηγος ε.α., πρώην υπαρχηγό της Χωροφυλακής, 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση και 10 χρόνια στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, για απλή συνέργεια σε τρεις ανθρωποκτονίες και 17 απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Ιωάννης Λυμπέρης, πρώην έφεδρος ανθυπολοχαγός, 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση και 8 χρόνια στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων για δύο ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως και μία απόπειρα ανθρωποκτονίας.
• Αθανάσιος Σταυράκης, αστυφύλακας, 10 χρόνια κάθειρξη και 5 χρόνια στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, για απόπειρα ανθρωποκτονίας. Στον καταδικασθέντα αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό του προτέρου εντίμου βίου.
• Λουκάς Χριστολουκάς, πρώην αστυνομικός διευθυντής Αθηνών, 3 χρόνια, 6 μήνες και 15 ημέρες φυλάκιση κατά συγχώνευση, για απλή συνέργεια δια παραλείψεως σε 25 επικίνδυνες σωματικές βλάβες ισαρίθμων παθόντων. Του αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό του προτέρου εντίμου βίου.
• Μιχαήλ Ρουφογάλης, υποστράτηγος ε.α., τότε διοικητής ΚΥΠ, 3 χρόνια φυλάκιση για πρόκληση προς διάπραξη κακουργημάτων και πλημμελημάτων.
• Δημήτριος Κατσούλης, ταγματάρχης Χωροφυλακής ε.α., 2 χρόνια φυλάκιση για πρόκληση προς διάπραξη κακουργημάτων και πλημμελημάτων.
• Βασίλειος Μπουκλάκος, ταγματάρχης ε.α., πρώην διοικητικός διευθυντής του Ρυθμιστικού Κέντρου (νυν ΕΚΑΒ), 20 μήνες και 15 ημέρες φυλάκιση κατά συγχώνευση, για ηθική αυτουργία σε επικίνδυνες σωματικές βλάβες διαπραχθείσες από αγνώστους, παράνομη οπλοφορία και βλασφημίες.
• Ιωάννης Καλύβας, υπαστυνόμος, 10 μήνες φυλάκιση για ηθική αυτουργία σε 9 περιπτώσεις σωματικών βλαβών.
• Μιχαήλ Γουνελάς, υπίλαρχος ε.α., επικεφαλής του άρματος που εισέβαλε στο Πολυτεχνείο, 18 μήνες φυλάκιση κατά συγχώνευση για αυτουργία στη σωματική βλάβη σε βάρος της φοιτήτριας Πέπης Ρηγοπούλου, καθώς και της φθοράς πραγμάτων χρησιμευόντων στο κοινό όφελος.
• Θρασύβουλος Γιοβάννης, ταξίαρχος ε.α., επικεφαλής της επιχείρησης εκκένωσης του Πολυτεχνείου, 18 μήνες φυλάκιση κατά συγχώνευση για αυτουργία στη σωματική βλάβη σε βάρος της φοιτήτριας Πέπης Ρηγοπούλου, καθώς και της φθοράς πραγμάτων χρησιμευόντων στο κοινό όφελος.
• Νικόλαος  Ραφαηλάκης, αντιστράτηγος ε.α., πρώην στρατιωτικός διοικητής Αθηνών, 12 μήνες φυλάκιση για απλά συνέργεια στις πράξεις των Γουνελά και Γιοβάνη.
• Δημήτριος Πίμπας, ίδιωτικός υπάλληλος, πρώην πράκτορας της ΚΥΠ, 10 μήνες φυλάκιση για πρόκληση προς διάπραξη κακουργημάτων και πλημμελημάτων. Στον καταδικασθέντα αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
• Ηλίας Καραδήμας, αστυφύλακας, που υπηρετούσε κατά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου στο Ρυθμιστικό Κέντρο, 10 μήνες φυλάκιση για επικίνδυνη σωματική βλάβη σε βάρος αγνώστου.
• Νικόλαος Νηστικάκης, αστυφύλακας, που υπηρετούσε κατά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου στο Ρυθμιστικό Κέντρο, 5 μήνες φυλάκιση για σωματική βλάβη σε βάρος άγνωστου δικηγόρου.

Αθωωθέντες

• Νικόλαος Εφέσιος, υπουργός κατά τη δικτατορία, για απλή συνέργεια σε απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος, αδελφός του πρώην δικτάτορα και πρώην γενικός γραμματέας του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, για ηθική αυτουργία και συνέργεια σε εκτέλεση ανθρωποκτονιών εκ προθέσεως.
• Νικόλαος Δασκαλόπουλος, πρώην αστυνομικός διευθυντής, πρώην αρχηγός Αστυνομίας Πόλεων, για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονία εκ προθέσεως για απόπειρες ανθρωποκτονιών, για επικίνδυνες σωματικές βλάβες και παράνομες κατακρατήσεις.
• Δημήτριος Καραγιαννόπουλος, πρώην αστυνομικός διευθυντής Αθηνών, για παράνομες κατακρατήσεις.
• Λάμπρος Κωνσταντέλος, ανθυπασπιστής, ο οδηγός του τανκ που μπήκε στο Πολυτεχνείο, για απόπειρες ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως και φθορά ξένης ιδιοκτησίας σε βάρος πραγμάτων χρησίμων στο κοινό όφελος.
• Θωμάς  Μυλωνάς, ενωμοτάρχης Χωροφυλακής, για απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Νικόλαος Κέφης, μοίραρχος Χωροφυλακής, για ηθική αυτουργία σε απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Αναστάσιος Αναστασίου, λοχαγός, για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως και απόπειρες ανθρωποκτονιών.
• Κωνσταντίνος Λαδιάς, αστυνομικός διευθυντής, για παράνομες κατακρατήσεις.
• Νικόλαος Κατσάρας, δόκιμος υπαστυνόμος, για επικίνδυνες σωματικές βλάβες.
• Αντώνιος Λαζαράκος, αστυφύλακας, για επικίνδυνες σωματικές βλάβες.
• Ευάγγελος Μαντζώρος, οδηγός αυτοκινήτου, για απόπειρες ανθρωποκτονιών.