Απολογισμός πυρκαγιών 2019

Γράφει ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος - Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α, Νομικού

84% αύξηση των πυρκαγιών, 

39% μείωση των καμένων εκτάσεων και 

0,4% ποσοστό εξιχνίασης υποθέσεων εγκλημάτων εμπρησμού και σύλληψης των δραστών    

Απομένει μόλις ένας μήνας για να ολοκληρωθεί η τρέχουσα αντιπυρική περίοδος (έτους 2019) και τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματά της που αναδεικνύονται είναι ο πολύ μεγάλος αριθμός αγροτοδασικών πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν στη χώρα και αντίθετα ο μειωμένος αριθμός των καμένων αγροτοδασικών εκτάσεων.

Πιο συγκεκριμένα από την 1η Ιανουαρίου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2019 εκδηλώθηκαν στην επικράτεια συνολικά (10.611) αγροτοδασικές πυρκαγιές από τις οποίες κάηκαν συνολικά μέχρι σήμερα συνολικά περίπου (125.000) στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων. Από τις εκτάσεις αυτές τα (96.360) στρέμματα, σύμφωνα με το EFFIS, αφορούν μόνον τις 43 μεγαλύτερες πυρκαγιές.

Για το ίδιο ως άνω χρονικό διάστημα οι πυρκαγιές που είχαν εκδηλωθεί στην επικράτεια κατά το έτος 2018, ήταν (5.767), δηλαδή κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο διαπιστώνεται αύξηση αγροτοδασικών πυρκαγιών σε ποσοστό 84%. Από τον ως άνω συνολικό αριθμό των (10.611) αγροτοδασικών πυρκαγιών για το 2019, οι (5.757) πυρκαγιές εκδηλώθηκαν κατά το διάστημα από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, δηλαδή από την 1η Μαΐου έως την 30η Σεπτεμβρίου 2019.

Οι περισσότερες πυρκαγιές από τις πιο πάνω και πιο συγκεκριμένα οι (1.517) πυρκαγιές εκδηλώθηκαν κατά τον μήνα Αύγουστο, οι (1.461) πυρκαγιές, τον Σεπτέμβριο και οι (1.187) πυρκαγιές, τον Ιούλιο. Εξάλλου μόνον τον Αύγουστο κάηκαν (52.350) στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων. 

Οι περισσότερες καμένες εκτάσεις μέχρι σήμερα προκλήθηκαν: α) στην Εύβοια, με μεγαλύτερη πυρκαγιά αυτήν που εκδηλώθηκε την 13η Αυγούστου 2019 στο Δήμο Διρφύων - Μεσσαπίων και τις περιοχές Μακρυμάλλη, Κοντοδεσπότι και Σταυρό, όπου κάηκαν συνολικά (28.890) στρέμματα δασικών και αγροτικών εκτάσεων, β) στη Ζάκυνθο (Αγαλάς - Κερί) την 14 Σεπτεμβρίου 2019, όπου κάηκαν συνολικά (8.158) στρέμματα και γ) στη Βοιωτία (Πρόδρομος) την 13 Αυγούστους 2019, όπου κάηκαν συνολικά (7.350) στρέμματα. Περαιτέρω, ο προαναφερόμενος αριθμός των συνολικά (96.360) στρ. καμένων εκτάσεων εξ αιτίας των 43 μεγαλύτερων πυρκαγιών φέτος, είναι μειωμένος κατά 2,5 φορές από τον μέσο όρο των καμένων εκτάσεων στη χώρα κατά το διάστημα (2008 - 2018), που σύμφωνα με το EFFIS, είναι τα (241.610) στρέμματα.

Πιο συγκεκριμένα είναι μειωμένος o αριθμός των καμένων εκτάσεων κατά 39% συγκριτικά με το 2018, όπου το αντίστοιχο διάστημα από 1 Ιανουαρίου έως 30 Σεπτεμβρίου 2018, είχαν καεί (173.904,8) στρέμματα.

Επίσης εξ αιτίας του προαναφερόμενου μεγάλου αριθμού των δασικών πυρκαγιών φέτος προφανώς η δαπάνη της καταστολής θα είναι, όπως είναι φυσικό, κατά πολύ μεγαλύτερη από το 2018, λόγω της μεγαλύτερης χρήσεως των πτητικών μέσων αεροπυρόσβεσης (ιδιόκτητων και μισθωμένων). Πιο συγκεκριμένα, για παράδειγμα από 1 Ιανουαρίου έως την 31 Αυγούστου 2019 τα Α/Φ της Πολεμικής Αεροπορίας που συμμετείχαν στην αεροπυρόσβεση πραγματοποίησαν συνολικά (871) εξόδους και κατέγραψαν (1.911,6) ώρες πτήσης.

Το ίδιο διάστημα το 2018 οι έξοδοι ήταν (499) και οι ώρες πτήσης (1.073,7). Παρατηρούμε δηλαδή για φέτος αύξηση 42,7% των εξόδων και 43,8% των ωρών πτήσης των πτητικών μέσων της ΠΑ.

Κατόπιν των ανωτέρω στατιστικών στοιχείων προκύπτουν μέχρι στιγμής τα εξής κυρίαρχα χαρακτηριστικά για την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο:

α) Ο μεγάλος αριθμός πυρκαγιών που σημειώθηκαν στην επικράτεια.

β) Ο μικρότερος αριθμός των καμένων αγροτοδασικών εκτάσεων, συγκριτικά με το 2018, και

γ) Η επιχειρησιακή ανεπάρκεια, αδράνεια και αναποτελεσματικότητα του διωκτικού μηχανισμού.

Η πολύ καλή εικόνα με τον ως άνω μικρότερο αριθμό των καμένων εκτάσεων μέχρι σήμερα οφείλεται στο ότι ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας γενικά και ειδικότερα ο δασοπυροσβεστικός μηχανισμός είναι προφανές, όπως προκύπτει και από τα πιο πάνω στοιχεία, ότι είναι πιο αποτελεσματικός σε σχέση με το 2018. Τούτο οφείλεται προφανώς στην άμεση κινητοποίηση ισχυρών δυνάμεων (προσωπικού και μέσων - επίγειων και εναέριων) στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών και βέβαια στον καλύτερο συντονισμό των δυνάμεων αυτών.

Οι βασικές αιτίες ωστόσο που αντιθέτως οδήγησαν στη μεγάλη αύξηση των αγροτοδασικών πυρκαγιών φέτος οφείλεται, εκτός από τους ακαθάριστους οικοπεδικούς και άλλους χώρους από ξηρά χόρτα από τα αρμόδια όργανα, λόγω των πρόσφατων το καλοκαίρι αυτοδιοικητικών εκλογών και την κατάργηση των πταισματικών παραβάσεων στο νέο Ποινικό Κώδικα, που ισχύει από 1 Ιουλίου 2019, πρωτίστως στην αναποτελεσματικότητα του αρμόδιου διωκτικού μηχανισμού. 

Πιο αναλυτικά ο πιο σημαντικός από τους ως άνω παράγοντες που ευθύνονται για την πολύ μεγάλη αύξηση του αριθμού των πυρκαγιών εφέτος έχει σχέση με τη λειτουργία του αρμόδιου διωκτικού μηχανισμού. Ειδικότερα είναι γνωστόν, ότι, όπως και προηγούμενα έτη, αποτελεσματικός διωκτικός μηχανισμός στην πρόληψη και καταστολή της εγκληματικότητας των εμπρησμών συνεπάγεται πρόληψη των αγροτοδασικών πυρκαγιών και ως εκ τούτου μείωση του αριθμού εκδήλωσης αυτών.

Από τα υπάρχοντα μέχρι σήμερα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας, με βάση τα Δελτία Τύπου που εκδόθηκαν από το Αρχηγείο ΠΣ, είναι ελάχιστος ο αριθμός των πυρκαγιών των οποίων εξακριβώθηκαν άμεσα τα αίτια και ανακαλύφθηκαν και συνελήφθησαν οι υπαίτιοι αυτών, ποσοστό εξιχνίασης υποθέσεων εγκλημάτων εμπρησμού και σύλληψης των δραστών (0,4%).

Πιο αναλυτικά ο συνολικός αριθμός των φερομένων ως δραστών για την πρόκληση του προαναφερόμενου συνολικού αριθμού των (10.611) αγροτοδασικών πυρκαγιών μέχρι σήμερα είναι ελάχιστος, αφού μόνον (44) συνολικά άτομα συνελήφθησαν, είτε για δασικές ή για αγροτικές πυρκαγιές σε ολόκληρη την επικράτεια, στα πλαίσια του αυτοφώρου από τον αρμόδιο διωκτικό μηχανισμό (ΠΣ και ΕΛΑΣ). Ειδικότερα από τον ως άνω συνολικό αριθμό των (44) φερομένων δραστών, οι (23) έδρασαν με πρόθεση και οι (21) από αμέλεια.

Μεγάλος αριθμός πυρκαγιών οφείλεται στην καύση ξηρών χόρτων σε οικοπεδικούς ή άλλους ανοιχτούς χώρους. 

Επίσης οι περισσότερες από τις συγκεκριμένες υποθέσεις εμπρησμών αστικών ή αγροτικών εκτάσεων (από πρόθεση ή από αμέλεια) εξιχνιάστηκαν από ανακριτικούς υπαλλήλους Υπηρεσιών της Περιφερειακής Πυροσβεστικής Διοίκησης Κρήτης. 

Αντίθετα η δράση της ΔΑΕΕ κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο είναι σχεδόν ανύπαρκτη, αφού έστω από τον ανωτέρω ελάχιστο αριθμό δραστών που συνελήφθησαν, τα στελέχη της ΔΑΕΕ ενεπλάκησαν στη σύλληψη μόνον των (6) εξ αυτών των δραστών. Συνεπώς τα ανωτέρω στοιχεία καταδεικνύουν την αναποτελεσματικότητα του διωκτικού μηχανισμού στην εξιχνίαση των εμπρησμών και συνακόλουθα στην πάταξη της σχετικής εγκληματικότητας.