Πολιτικοί δρόμοι: «Δημοσκοπήσεις..Αλήθειες και Μύθοι...»- Του Π. Αιβαλιώτη

Γράφει για το LesvosPost ο Παύλος Γ. Αιβαλιώτης (Πολιτικός επιστήμονας)

«Πολιτικοί δρόμοι»  κάθε εβδομάδα στην οθόνη σας από το LesvosPost.com

«ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ . ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΜΥΘΟΙ»

Η κυβέρνηση ΣΎΡΙΖΑ κατηγορεί καθημερινά τους δημοσκόπους ότι εσκεμμένα δημοσιεύουν στοιχεία που δεν ανταποκρίνονται με την πραγματικότητα. Είναι αλήθεια ότι οι περισσότερες κυβερνήσεις χρησιμοποιούν αυτή την τακτική στις περιπτώσεις που τα δεδομένα δεν ευνοούν το δικό τους συμφέρον. Οι θεωρίες συνομωσίας σχετικά με τις δημοσκοπήσεις ανθίζουν τον τελευταίο καιρό, σκόπιμα και προμελετημένα.

Δημοσκόπηση , σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα  Roskin , είναι η καταγραφή της προδιάθεσης ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος της κοινής γνώμης σχετικά με ζητήματα κοινωνικοπολιτικής φύσεως. Τα ερωτήματα που περιέχει μία πολιτική δημοσκόπηση αφορούν στάσεις , θέσεις και εκτιμήσεις των πολιτών σε ότι αφορά πολιτικά γεγονότα της επικαιρότητας αλλά και σε διαχρονικές δημόσιες υποθέσεις που χρίζουν ερμηνεία από την πλευρά του λαού .Εκείνο όμως το στοιχείο που ενδιαφέρει τους επαγγελματίες πολιτικούς είναι η πρόθεση ψήφου . Άλλωστε , τα κίνητρα των πολιτικών που ωθούν στην διαρκή συμμετοχή τους  στα κοινά, είναι η κατοχύρωση και η διατήρηση της εξουσίας . Οι ανάγκες για γόητρο, για χρήμα και  αναγνώριση από το κοινωνικό σύνολο είναι ακόρεστες…

 Η πρόθεση ψήφου, το σημαντικότερο ερώτημα και για τους δημοσκόπους(αν και προσωπικά είναι το τελευταίο στοιχείο που θα κοιτούσα σε μία δημοσκόπηση) αφορά την επιλογή κόμματος του πολίτη , εάν γινόταν σήμερα εκλογές. Ένα άλλο  βασικό ερώτημα είναι η παράσταση νίκης. Η ερώτηση είναι απλή – Ποιο κόμμα , θεωρείτε ότι θα κατακτήσει την εξουσία. Η αθωότητα όμως αυτής της πλευράς της δημοσκόπησης κρύβει έντεχνα την σκοπιμότητά της . Συγκεκριμένα , προκαλεί ένα ψυχολογικό πολιτικό σύνδρομο , το σύνδρομο του νικητή .Άτομα που δεν έλκονται από δεν έλκονται από πολιτικές ιδεολογίες , άτομα που δεν είναι επαρκώς ενημερωμένα και τέλος άτομα που το μοναδικό τους κριτήριο τους για επιλογή κόμματος  είναι το προσωπικό τους συμφέρον , θα ψηφίσουν τελικά αυτό το κόμμα που προηγείται στις δημοσκοπήσεις.

Επιπλέον , ένα δημοφιλές ερώτημα που συναντάμε στις πολιτικές έρευνες είναι – Ποιος είναι ο καταλληλότερος για πρωθυπουργός. Είναι τουλάχιστον άστοχο στην ερώτηση αυτή να δίνονται μόνο 3 επιλογές. Οι αρχηγοί των δύων επικρατέστερων κομμάτων και ο <<κανένας >>. Βέβαια , στις περισσότερες περιπτώσεις ο <<κανένας >> είναι εκείνος που κερδίζει τις εντυπώσεις, Τι θα πρέπει λοιπόν να προσέχουμε στις δημοσκοπήσεις ,, Πολλά είναι τα ζητήματα που οφείλουμε να ερευνούμε. Πόσο είναι το μέγεθος του δείγματος , ποια είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του δείγματος αλλά κυρίως από ποιόν οργανισμό έχει παραγγελθεί η δημοσκόπηση. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι εκείνα που τις περισσότερες φορές χρηματοδοτούν μία πολιτική έρευνα. Όμως ξεκάθαρα παίρνουν  θέση ποιο πολιτικό κόμμα υποστηρίζουν. Αυτό είναι ένα στοιχείο που δικαιούμαστε να αμφισβητούμε την αξιοπιστία των δημοσκοπήσεων…Ας αναφέρουμε ένα παράδειγμα . Μπορούμε να δημοσιευτούν την ίδια χρονική στιγμή δύο δημοσκοπήσεις. Η μία από εφημερίδα αριστερής προέλευσης και η άλλη ενός καναλιού που  είναι υπέρ δεξιών προτάσεων . Οι διαφορά ανάμεσα στα δύο επικρατέστερα κόμματα είναι στις δύο δημοσκοπήσεις είναι πολύ διαφορετικά . Μία μη επιστημονική λύση είναι να πάρουμε τον μέσο όρο των δύο δημοσκοπήσεων.

Θα είναι παράληψη να μην κάνουμε ένα σχόλιο σχετικά με την διατύπωση των ερωτήσεων.

Παρατηρούμε συχνά ότι πολλές ερωτήσεις δεν ψάχνουν απαντήσεις. Για παράδειγμα όταν έχουμε συνεχόμενες ερωτήσεις σχετικά με την εθνική τραγωδία στο Μάτι Αττικής , τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης συνολικά για την κυβέρνηση θα είναι  αρνητικά. Έτσι, οι πολιτικές έρευνες διαμορφώνουν κλίμα. Για παράδειγμα ένας απολίτικος πολίτης ,δηλαδή ένας πολίτης που τον κατατάσσουμε στην ομάδα της πολιτικής απάθειας , που του έλαχε να συμμετέχει σε μία δημοσκόπηση είναι εξαιρετικά ευάλωτος ποιες ακριβώς απαντήσεις θα επιλέξει . Η χειραγώγηση αυτού του συγκεκριμένου πολίτη θα συνεχιστεί και σε μεταγενέστερο χρόνο, όταν διαβάσει την δημοσκόπηση που έχει ήδη συμμετάσχει.

Η δυναμική των δημοσκοπήσεων είναι ότι πολλές φορές επιλέγουν την δημόσια ατζέντα. Ποιο θα είναι το επόμενο θέμα που θα γίνει αντικείμενο του δημόσιου διαλόγου . Ακόμη , είναι ένα μέσο καταγραφής της κοινής γνώμης . Δυστυχώς αυτή η καταγραφή δεν είναι ένας τρόπος προβολής συγκεκριμένων πολιτικών αιτημάτων από την πλευρά του λαού . Αντίθετα , η επιδερμική αντιμετώπιση σημαντικών ζητημάτων δεν προωθεί την κοινωνική αναβάθμιση . Ας ελπίσουμε , ότι οι δημοσκοπι κές  εταιρίες του μέλλοντος θα είναι οικονομικά και διοικητικά ανεξάρτητες . Μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορούν να συντελέσουν στην διέλευση λαϊκών αιτημάτων στο τούνελ του πολιτικού συστήματος .

Το τελικό ερώτημα είναι <<οι δημοσκοπήσεις είναι απαραίτητες για την πολιτική ζωή,,>> Η απάντηση είναι ότι όταν είναι αξιόπιστες και χρησιμοποιούν επιστημονικούς μεθόδους μπορούν να αποτελέσουν μοχλό πολιτικής ανάπτυξης .         

                  

Παύλος Γ. Αιβαλιώτης