Φυλετικές και εθνοτικές διακρίσεις : Το χθες και το σήμερα στο ζήτημα :"Υγεία προς όλους"

Γράφει η Γιώτα Βουλδή (αρθρογράφος- εξωτερική συνεργάτης του LesvosPost.com)

Είναι γνωστό πως το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων ορίζει σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο της υγείας τους. Οι φτωχοί έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αρρωστήσουν , συγκριτικά με αυτούς που δεν είναι φτωχοί.Το κοινωνικό επίπεδο επηρεάζει και αυτό με τη σειρά του . Οι άνεργοι παρουσιάζουν στατιστικά περισσότερες πιθανότητες να μην έχουν καλή υγεία σε σχέση με τους απασχολούμενους. Επίσης το μορφωτικό επίπεδο έχει το δικό του σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του επιπέδου υγείας. Ο μορφωμένος άνθρωπος συνήθως ,είναι ευαισθητοποιημένος με την πρόληψη.

Το πολιτικό περιβάλλον επηρεάζει και αυτό με τη σειρά του το επίπεδο υγείας με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που λαμβάνει άμεσα ή έμμεσα. Για παράδειγμα η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, η απαγόρευση κατανάλωσης αλκοόλ σε ανήλικους, η βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας επηρεάζουν το επίπεδο υγείας του πληθυσμού. Οι πολιτιστικοί παράγοντες σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνουν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων , όπου συνδέονται άμεσα και με το επίπεδο της υγείας τους.

Τις τελευταίες δεκαετίες διαπιστώνεται η αύξηση των ανισοτήτων στην υγεία εξαιτίας του φυλετικού ρατσισμού. Περισσότερο οι εθνικές , φυλετικές διάφορες εστιάζονται στην έκβαση της υγείας. Ο φυλετικός ρατσισμός άλλωστε αποτελεί μία από τις πολλές αιτίες διαμόρφωσης των εθνικών ανισοτήτων στην παγκόσμια Δημόσια Υγεία. O ρατσισμός επηρεάζει την υγεία και την ευημερία, σε συνδυασμό με διαφορετικές μορφές καταπίεσης , όπως αυτή του σεξισμού και της κοινωνικής τάξης. Ο ρατσισμός μπορεί να εκδηλωθεί στην κοινωνία από την άνιση κατανομή των αγαθών μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών ομάδων , κάτι που μπορεί να επηρεάσει και την υγεία αυτών των ομάδων. Μια άλλη μορφή ρατσισμού είναι οι διακρίσεις που αφορούν τον πολιτισμό, τη γλώσσα, την εθνικότητα, και τη θρησκεία. Ο φυλετικός ρατσισμός αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη δημόσια υγεία μέχρι και στις μέρες μας και εκδηλώνεται μέσω των εξής :

Δυσκολίες πρόσβασης στην στέγαση , στην απασχόληση και στην εκπαίδευση.

Αύξηση της βίας και άλλων επικίνδυνων καταστάσεων.

Μείωση υιοθέτησης υγιεινών συμπεριφορών , όπως η σωματική άσκηση.

Αύξηση των ανθυγιεινών συμπεριφορών , όπως κατανάλωση αλκοόλ είτε με άμεσο τρόπο με σκοπό την αντιμετώπιση του άγχους είτε έμμεσα διότι δεν υπάρχει ο κατάλληλος αυτοέλεγχος.

Τραυματισμοί των ατόμων που βιώνουν φυλετικό ρατσισμό ως αποτέλεσμα έξαρσης των ρατσιστικών συμπεριφορών

Οι μεγαλύτερες και σοβαρότερες επιπτώσεις του ρατσισμού στην υγεία συμβαίνουν μέσω θεσμικών μηχανισμών , γεγονός που δυσκολεύει την μέτρηση τους στις επιδημιολογικές μελέτες , ένα παράδειγμα θεσμικού μηχανισμού είναι και ο φυλετικός ρατσισμός. Όπου αυτός ο διαχωρισμός που πραγματοποιείται μεταξύ των ανθρώπων στις κατοικημένες περιοχές κσι επηρεάζει την υγεία οδηγώντας σε ανισότητες στην υγεία. Παράγοντες όπως η οικονομική εξαθλίωση , η ανθυγιεινή εργασία στην οποία δεν επικρατούν συνθήκες ανθρώπινες που προστατεύουν το άτομο , το ανθυγιεινό φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον(λόγου χάριν :κίνδυνος έκθεσης σε τοξικές ουσίες του περιβάλλοντος) , οι περιοχές που υπάρχει αύξηση της εγκληματικότητας , και η ιατρική περίθαλψη που υπάρχει σε τέτοιες περιοχές , όπου θεωρείται κακής ποιότητας και συμβάλλει στις φυλετικές ανισότητες στην υγεία των κατοίκων που την αποτελούν.

Το φαινόμενο του φυλετικού ρατσισμού όμως και των εθνοτικών διακρίσεων διαπιστώθηκε και εντός των νοσοκομείων , μίας και το υπουργείο υγείας το έτος 2012 είχε συγκεκριμένη απόφαση για την υγεία. Το 2012 μία πενταμελής επιτροπή γιατρών του Γ.Ν.Α «Αλςξάνδρα » σύνταξε μία επιστολή και την απέστειλε στο Υπουργείο Υγείας με αφορμή την εγκύκλιο που στάλθηκε σε όλα τα νοσοκομεία της Ελλάδας. Διότι σύμφωνα με τον ΦΕΚ Β 3096/23.11.12 απαγορευόταν η πρόσβαση των μεταναστών και ανασφάλιστων στα νοσοκομεία επειδή υπήρχε πρόβλεψη για διπλασιασμό της αύξησης του κόστους στην ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη σε αυτούς που δεν ήταν Έλληνες πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πενταμελής επιτροπή ιατρών ανέφερε τότε για μορφή ρατσισμού με φυλετική προέκταση , κάνοντας λόγο για τραγικές συνέπειες στο νοσοκομείο «Αλέξανδρα », όπου εργάζονταν με αρκετές γυναίκες μετανάστριες που έρχονταν ανασφάλιστες και επιθυμούσαν να γεννήσουν στο νοσοκομείο.

Ανέφεραν πως αυτή η κατάσταση μπορούσε να οδηγήσει τις γυναίκες να γεννούν στο σπίτι ή ακόμα και στο δρόμο , κάτι που θα αποτελούσε ανορθόδοξη τακτική για μία ευρωπαϊκή χώρα. Ενώ τα χρήματα που θα έπρεπε να πληρώσουν οι γυναίκες αυτές για την παράταση της διαμονής τους στο δημόσιο νοσοκομείο θα ήταν πάρα πολλά.

Οι μετανάστες εκτός από ότι αδυνατούν να πληρώσουν για την υγεία τους , σύμφωνα με την ποιοτική έρευνα του ΕΚΚΕ το έτος 2013 , διαπιστώθηκε επίσης , πως οι εθνοτικές μειονότητες γενικά , τείνουν να μην χρησιμοποιούν όσο θα έπρεπε τις διαθέσιμες υπηρεσίες υγείας , ενώ κάποιες από τις ομάδες αυτές είναι πιο ευάλωτες στις ασθένειες εξαιτίας της δύσκολης κοινωνικής και οικονομικής τους κατάστασης ,του περιορισμού της πρόσβασης τους στην υγειονομική περίθαλψη , την άγνοια που έχουν σχετικά με την πρόσβαση στις κατάλληλες υπηρεσίες υγείας καθώς και του κοινωνικού στίγματος και των διακρίσεων που τους ακολουθεί.

Ενώ το έτος 2007 υπήρξαν κάποια συμπεράσματα για την υγεία των μεταναστών και το Συμβούλιο τόνισε τη σύνδεση της υγείας των μεταναστών με την υγεία όλων των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επικοινώνησε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή , ώστε να τους στηρίξει με το Δεύτερο Πρόγραμμα Κοινοτικής Δράσης στον Τομέα της υγείας την χρονική περίοδο 2008_2013.

Η σημαντικότερη προσφορά απέναντι σε κάθε μορφή διάκρισης όμως επιτυγχάνεται με την στήριξη της κοινωνίας των πολιτών.

Οι οργανώσεις της αριστεράς και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις , καθώς και τα συνδικάτα , αλλά και ο Συνήγορος του Πολίτη , η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αλλά και φορείς της κοινωνίας των πολιτών δραστηριοποιούνται για την προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων , όπως των Ρομά , των αλλοδαπών ,των πολιτικών προσφύγων κ.α και αρκετές φορές πετυχαίνουν σημαντικά αποτελέσματα. Πάντοτε με αυταπάρνηση των μελών τους και δρώντας κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Οι μετανάστες με την συνεργασία τους με τις κοινωνικές οργανώσεις μπορούν να ενημερωθούν για τα θέματα που αφορούν την Ελλάδα , να μάθουν την ελληνική γλώσσα , να γνωρίζουν το νομικό πλαίσιο της χώρας , να λειτουργούν συλλογικά , να τους προσφέρεται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη , να βρίσκουν λύσεις στα επαγγελματικά ή προσωπικά τους προβλήματα , να έχουν ενεργό ρόλο στην κοινωνία και να εντάσσονται στην ελληνική πραγματικότητα.

Καθ 'ότι οι διακρίσεις αφορούν καινούργιο πεδίο στο νομικό δίκαιο , οι οργανώσεις περέχουν σημαντικό ρόλο στη πληροφόρηση και εάν χρειαστούν βοήθεια τα μέλη τους ώστε να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη. Πρόκειται για στρατηγική , που σκοπό έχει να υπάρξει ένα πλαίσιο προστασίας γι’αυτόν που είναι ευάλωτος στη διάκριση , με άμεσο στόχο να υπάρχει αλλαγή του νόμου ή νομολογίανα.

Υπάρχουν κατά τόπους Αντιρατσιστικές πρωτοβουλίες , σε περιοχές όπως την Αθήνα , τη Θεσσαλονίκη κ.α. . Γνωστές Κινήσεις _ στυλοβάτες αυτής της προσπάθειας κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας είναι η Κίνηση «Ενωμένοι ενάντια στο Ρατσισμό και τη Φασιστική Απειλή» (ΚΕΕΡΦΑ) και η Κίνηση «Απελάστε το Ρατσισμό» (ΚΑΡ) .

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ξεκίνησε μια εκστρατεία στις αρχές του 2012 με σύνθημα «Και ένα θύμα ρατσιστικής βίας είναι πολύ!» Ενώ , δημιουργήθηκε, με δική της πρωτοβουλία. και της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, στο οποίο συμμετέχουν 23 ΜΚΟ και άλλοι φορείς.

Η NA.F.TH.A (Nazi Free Thessaloniki Assembly) ή αλλιώς Άμεση Πράξη κατά της Ρατσιστικής Βίας αποτελεί μια συνεργασία ομάδων και προσώπων στη Θεσσαλονίκη , σκοποί της NA.F.TH.A. είναι η άμεση ανάδειξη και η περαιτέρω διερεύνηση των περιστατικών ρατσιστικής βίας και ατιμώρητης μεταχείρισης , η νομική και ηθική υποστήριξη των θυμάτων, η προσφυγή στις αρμόδιες αρχές για θεσμική αντιμετώπισή τους η, δημόσια καταγγελία των περιστατικών,καθώς και η δικτύωση και ο συντονισμός ατόμων και ομάδων για οργανωμένη , κοινή δράση. Οι οργανώσεις αυτές στοχεύουν επίσης και στην εξάρθρωση της Χρυσής Αυγής , τόσο στις γειτονιές αλλά και με κάθε νόμιμο , δικαστικό τρόπο.

Ενώ , οποιαδήποτε κενό υπάρχει στο κράτος που αφορά τα δικαιώματα των ευάλωτων ομάδων , καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες να το αναπληρώσουν.

Επίσης , καθώς φαίνεται και η ίδια η Πολιτεία απέναντι στις φυλετικές διακρίσεις είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένη . Ειδικότερα , ο φυλετικός ρατσισμός και οι εθνοτικές διακρίσεις στον χώρο της υγείας έχουν μειωθεί αισθητά.

Το κράτος κατάφερε την ανισοκατανομή των δημοσίων δαπανών και την προώθηση των πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό και την κοινωνική ασφάλιση , εξασφαλίζοντας σε όλους τους ανασφάλιστους πολίτες δωρεάν πρόσβαση στην υγεία. Ενώ ειδικότερα , σταθεροποιήθηκε η δημόσια περίθαλψη , και οι παροχές υγειονομικής φροντίδας σε όλους τους πρόσφυγες και μετανάστες που διαβιούν στην χώρα μας .

Το προσφυγικό ζήτημα αποτέλεσε όμως πρόβλημα στην δημόσια υγεία , καθώς και οι όποιες αλλαγές που προωθήθηκαν κατάφεραν στα γενικά πλαίσια του δυνατού να διασφαλίσουν την μερική ποιότητα στις υπηρεσίες υγείας και την κατά τρόπον τινά βιωσιμότητα του συστήματος.

Ακόμα όμως υπάρχουν πολλά σημεία που πρέπει να αλλάξουν ώστε να μπορούμε να κάνουμε λόγο ότι η υγεία ανήκει σε όλους χωρίς προβλήματα , δυσκολίες και διακρίσεις.

Να ανήκει σε μη Ευρωπαίους και Ευρωπαίους πολίτες και εκεί χρειάζεται δουλειά , προσπάθεια.