Γ.Σπιλάνης: «Η αλλαγή πορείας του τουρισμού στο Β.Αιγαίο βρίσκεται στα χέρια των εμπλεκόμενων φορέων»

Ο τουρισμός χρειάζεται πρωτοβουλίες από τους άμεσα ενδιαφερόμενους

Η εξειδίκευση των προτάσεων του περιφερειακού σχεδίου δράσης στο τουρισμό για το 2018, που πρόσφατα ήρθε για έγκριση στην αρμόδια Επιτροπή του Περιφερειακού Συμβουλίου (ΠΣ), ελάχιστα διέφερε με όσα είχαμε δει μέχρι τώρα.

Ενώ συνεχίζεται η συμμετοχή σε εκθέσεις και σε άλλες «κλασσικές» δράσεις προβολής σαν να μην πέρασε μια μέρα, έχουν προστεθεί στο πρόγραμμα της Περιφέρειας και χρηματοδοτήσεις δράσεων φορέων που –ανεξάρτητα το πόσο αξιόλογες είναι – δεν μπορούν να φέρουν ευρύτερα αποτελέσματα τη στιγμή που δεν εντάσσονται σε ένα σχέδιο. Ένα σχέδιο που να έχει συζητηθεί και συν-αποφασιστεί από τους ενδιαφερόμενους και να πλαισιωθεί με όλες εκείνες τις παράλληλες συμπληρωματικές δράσεις ώστε, όχι μόνο να έχει η συγκεκριμένη εκδήλωση επιτυχία, αλλά να δημιουργήσει μια ευρύτερη τουριστική δυναμική και να προσδώσει μια ευδιάκριτη εικόνα στους προορισμούς, δημιουργώντας το πολυσυζητημένο αλλά μη προωθούμενο brand name των νησιών μας.

Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα στη περίπτωση της Λέσβου, όπου οι χρηματοδοτούμενες δράσεις προβολής και εκδηλώσεων δεν φαίνεται να συμβαδίζουν ούτε με τις προτάσεις των μελετών που εκπόνησε ο Δήμος Λέσβου, τόσο για το brand του προορισμού όσο και για τη στρατηγική προβολής. Τη κατάσταση αυτή δεν φαίνεται να βελτιώνει ούτε η πρόσφατη δραστηριοποίηση του Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης Λέσβου (ΟΤΑΛ), που συστήθηκε ακριβώς για την επίτευξη του πολυπόθητου συντονισμού δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Ετσι, η συμμετοχή της Περιφέρειας στον ΟΤΑΛ εξελίσσεται σε μία ακόμη παρωδία, αφού, μετά τα ιδιαίτερα θερμά λόγια της κας Καλογήρου  στην παρουσίαση του brand name, ουδεμία πράξη ακολούθησε. Ή, κατά το κοινώς λεγόμενον, «στρίβειν δια του αρραβώνος».

Ανάλογη στάση τηρεί η Περιφερειακή Αρχή και σε ότι αφορά στον αντίστοιχο φορέα της Λήμνου, τη Λήμνος Τουριστική, τον οποίο αρνείται να στηρίξει έτσι ώστε να εκπονήσει ένα σχέδιο δράσης, αν και συμμετέχει στο μετοχικό του κεφάλαιο και στο ΔΣ. Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη στις άλλες Περιφερειακές Ενότητες.

Μπροστά σ’αυτή την κατάσταση, που δεν επιτρέπει στον τουρισμό να παίξει τον αναπτυξιακό του ρόλο στα νησιά της Περιφέρειας, το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ αποφάσισε -για μια ακόμη μια φορά- να πάρει πρωτοβουλία ακολουθώντας τα θεσμικά βήματα που αποφεύγει να κάνει η Περιφερειακή Αρχή.

Οι προηγούμενες προσπάθειες ώστε να πεισθεί η Περιφερειακή Αρχή για την αναγκαιότητα ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού είχαν πέσει στο κενό. Η πρώτη έγινε το 2015 στη Σάμο με τον τότε υπεύθυνο τουρισμού αντιπεριφερειάρχη Σάμου κ.Κατρακάζο  μετά από μια συνάντηση με τους τουριστικούς φορείς της Σάμου (http://ioannispilanis.blogspot.com.cy/2015/03/), και επαναλήφθηκε δύο χρόνια αργότερα με την νέα τότε εντεταλμένη σύμβουλο τουρισμού κα Σαραντινού.

Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ, έχοντας εισπράξει την αδιαφορία της Περιφερειακής Αρχής, στη νέα προσπάθεια ακολούθησε διαφορετική μεθόδευση: έγινε ενημέρωση και ενεργοποίηση των άμεσα ενδιαφερόμενων φορέων του ιδιωτικού τομέα και παράλληλα ξεκίνησαν κινήσεις ακολουθώντας τις θεσμικές διαδικασίες που επιβάλει ο νόμος. Ετσι οργανώθηκαν συναντήσεις παρουσίασης των προτάσεων και διαβούλευσης σε Χίο, Λήμνο και Λέσβο, ενώ η πρόταση παρουσιάστηκε στη Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης (ΠΕΔ) αρμόδια για τη συζήτηση πάνω στα αναπτυξιακά θέματα που απασχολούν τη Περιφέρεια και στη συνέχεια κατατέθηκε στην αρμόδια Περιφερειακή Επιτροπή Τουρισμού. Η τελευταία, με πρωτοβουλία του Προέδρου της, αντιπεριφερειάρχη κ.Αδαμίδη, την παρέπεμψε στις …….. περιφερειακές καλένδες. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι η Περιφερειακή Αρχή έχοντας πλήρως υποβαθμίσει όλες τις θεσμικές λειτουργίες, όπως τη λειτουργία της ΠΕΔ αλλά και των Επιτροπών Τουρισμού ανά Περιφερειακή Ενότητα που η ίδια σύστησε τον περασμένο Σεπτέμβριο χωρίς να τις ενεργοποιήσει, προτιμά να έχει ελεύθερα τα χέρια της για άμεσες «προσωπικές» συναλλαγές εφαρμόζοντας τη στρατηγική του «ότι, και αν προκύψει».

Από την αρχή της διαδικασίας φάνηκε η θετική αποδοχή της πρότασης από φορείς όπως Επιμελητήρια, Ενώσεις Πρακτόρων, Ενώσεις Ξενοδόχων αλλά και Δημοτικών Αρχών, ενώ σε πολλές περιπτώσεις υπήρξαν και προτάσεις εξειδίκευσης που όχι απλά έδεναν απόλυτα με τη στρατηγική αυτή, αλλά την επέκτειναν και σε άλλους τομείς που μέχρι σήμερα έχει παντελώς αγνοήσει η Περιφερειακή Αρχή, όπως η επιχειρηματικότητα και η αγροδιατροφή.

Για παράδειγμα ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Λέσβου κ.Μυρσινιάς έδωσε έμφαση σε δύο προτάσεις, που είχε καταθέσει και παλαιότερα χωρίς να εισακουστεί:

-          Η μία αφορά στην επέκταση του προγράμματος Aegean Cuisine, που υλοποιείται με επιτυχία στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα με στόχο την προώθηση της σύνδεσης αγροδιατροφής με τουρισμό, με προφανή στόχο την αναβάθμιση της τουριστικής εμπειρίας στα νησιά μας, την ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού αλλά και την στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής, δίνοντας νέα εικόνα και προστιθέμενη αξία στο τουριστικό προϊόν της Περιφέρειας και κάθε προορισμού ξεχωριστά.

-          Η άλλη αφορά στη δημιουργία Ταμείου Ανάπτυξης της Περιφέρειας με στόχο τη κινητοποίηση πόρων προς τις επιχειρήσεις που συνδέονται με τον τουριστικό τομέα, τόσο για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών όσο και για τη διαφοροποίηση των υπηρεσιών που παρέχουν, ώστε να αναπτυχθούν δραστηριότητες απαραίτητες για τις ειδικές και εναλλακτικές μορφές τουρισμού αλλά και για να ενισχυθεί η προσπάθεια συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων μέσα από σταθερές συνεργασίες.

Οι προτάσεις των άλλων φορέων δεν ήταν λιγότερο ενδιαφέρουσες. Ενδεικτικά αναφέρουμε:

-           Η αξιοποίηση των αιθουσών που υπάρχουν σε όλα τα νησιά για την ανάπτυξη τουρισμού μεσαίου μεγέθους συνεδρίων, συνδεδεμένων με τον μοναδικό χαρακτήρα του κάθε νησιού. Προτάθηκε η δημιουργία ολοκληρωμένου φακέλου και η συνεργασία με ειδικευμένα στη προσέλκυση συνεδρίων γραφεία.

-          Η αξιοποίηση των ιαματικών πηγών που υπάρχουν σε όλα τα νησιά της Περιφέρειας για την ανάπτυξη τουρισμού ευεξίας σε συνδυασμό με περιπατητικές ή ναυταθλητικές δραστηριότητες που να αναβαθμίζουν και να αξιοποιούν υπάρχουσες υποδομές όπως περιπατητικές διαδρομές, τουριστικούς λιμένες και άλλες εγκαταστάσεις

-          Η ανάπτυξη θεματικών πολιτιστικών διαδρομών για την σύνδεση παγκόσμιας αναγνώρισης μνημείων και αρχαιολογικών τόπων, πλούσιων σε ευρήματα μουσείων, ιδιωτικών συλλογών, παραδοσιακών οικισμών, πολιτιστικών δραστηριοτήτων, παραδοσιακών επαγγελμάτων και παραγωγικών δραστηριοτήτων, τοπίων και απλών καθημερινών δημιουργημάτων της φύσης και του ανθρώπου, που αντανακλούν μια πορεία δια μέσου των αιώνων. Ειδικά στη Χίο παρουσιάστηκε συγκριμένη πρόταση για την δικτύωση και ανάδειξη των πόρων με στόχο τη δημιουργία ολοκληρωμένου προϊόντος με ταυτότητα και ξεκάθαρη εικόνα.

-          Αξιοποίηση περιβαλλοντικών πόρων παγκόσμιας εμβέλειας όπως το Απολιθωμένο Δάσος του Σιγρίου και συνολικά του Γεωπάρκου της Λέσβου με τη σφραγίδα της Ουνέσκο, της λίμνης του Αριστοτέλη (Aristotle lagoon), των υδροβιότοπων της Λήμνου, των λαλάδων και των ορχιδεών της Χίου, της μοναδικής πανίδας του συνόλου των νησιών που τα κατατάσσει στη κορυφή του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, χωρίς όμως να υπάρχει το αντίστοιχο προϊόν στην αγορά.

Συζήτηση έγινε και αναφορικά με το πώς μπορεί να υπάρξει ο αναγκαίος για τον τουρισμό συντονισμός, αφού η υλοποίηση των σχεδίων αυτών απαιτεί όχι απλά ωρίμανση και υλοποίηση έργων και δράσεων από κάθε εμπλεκόμενο χωριστά αλλά κυρίως την παραγωγή του «κοινού προϊόντος» που χρειάζεται τον διαρκή συντονισμό διαφορετικών δρώντων. Η διεθνής πρακτική δείχνει ότι η λειτουργία Φορέων Διαχείρισης και Προβολής Προορισμού (DMMO)  αποτελεί την ενδεδειγμένη λύση. Κατά συνέπεια η Λήμνος Τουριστική, ο Δημοτικός Οργανισμός Τουρισμού Σάμου, ο νεοσύστατος Οργανισμός Τουριστικής Ανάπτυξης Λέσβου αποτελούν έτοιμες δομές που όμως πρέπει να δραστηριοποιηθούν σε συγκεκριμένο πλαίσιο και ξεκάθαρους στόχους, ενώ η συζήτηση στη Χίο οδήγησε στην αναγκαιότητα να συσταθεί ο ανάλογος φορέας. Προφανώς η στελέχωση τους, με τουλάχιστον ένα εξειδικευμένο άτομο πλήρους απασχόλησης, αποτελεί την ελάχιστη προϋπόθεση για επιτυχία.

Τέλος κοινό ερώτημα όλων ήταν αν υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι για να χρηματοδοτηθούν οι δράσεις αυτές. Το ερώτημα αυτό πήρε δραματική διάσταση στη πρόσφατη συνεδρίαση του ΟΤΑΛ όταν δεν αποφασίστηκε να δοθούν ούτε οι βασικοί πόροι για να ξεκινήσει να προγραμματίζει ο φορέας τις πρώτες του δράσεις, όπως την κατοχύρωση του brand που εγκρίθηκε και την απαραίτητη καμπάνια προβολής του στην αγορά ώστε να …..επιβεβαιώσει τους λόγους ίδρυσης του. Η απάντηση λοιπόν στο κοινό ερώτημα είναι ξεκάθαρα ναι και η διαθεσιμότητα τους άμεση, αφού η Περιφέρεια διαθέτει 22 εκ. € αναπορρόφητες πιστώσεις ήδη από το 2017 ενώ μέσα στο 2018 θα προστεθούν και νέοι εθνικοί πόροι πέρα από όσους υπάρχουν στο ΠΕΠ. 

  

Ετσι, έχοντας πλέον φτάσει στη ψήφιση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του 2018 με τον τουρισμό να παραμένει για 4η συνεχή χρονιά ο …ανύπαρκτος συγγενής, αφού η χρηματοδότηση του δεν φτάνει ούτε το 1%, ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΕΟΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ. Ή τώρα θα δοθεί το πράσινο φως για τη παραγωγική ανασυγκρότηση ενός κλάδου, που, ενώ έχει τεράστιες δυνατότητες, τα ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα του δείχνουν πλήρη αποτυχία αξιοποίησης τους με ότι αυτό συνεπάγεται για τα νησιά και τους κατοίκους τους, Ή το κόκκινο φως θα επιβεβαιώσει τις σημερινές αδυναμίες και τη στασιμότητα.

Γ.Σπιλάνης

ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ