Πραγματοποιήθηκε στην Μυτιλήνη το διεθνές συνέδριο «Contested Borderscapes: Transnational Geographies vis-à-vis Fortress Europe»

Contested Borderscapes: Transnational Geographies vis-à-vis Fortress Europe»

«Αμφισβητούμενοι Συνοριακοί τόποι: Διεθνικές Γεωγραφίες απέναντι στην Ευρώπη-Φρούριο»

Μυτιλήνη, Λέσβος

Το διεθνές συνέδριο «Contested Borderscapes: Transnational Geographies vis-à-vis Fortress Europe», το οποίο συνδιοργάνωσαν η ερευνητική ομάδα «Αόρατες Πόλεις» του εργαστηρίου Αστικής Γεωγραφίας και το εργαστήριο Μετακινούμενων Πληθυσμών του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, πραγματοποιήθηκε στη Μυτιλήνη μεταξύ 28/09 και 01/10 του 2017.

Το συνέδριο ήταν ένα αυτό-οργανωμένο οριζόντιο εγχείρημα με την ουσιαστική συμμετοχή 125 ερευνητριών/ών, φοιτητριών/ών και ακτιβιστριών/ών από 22 χώρες το οποίο άνοιξε με την ομιλία 15 ακτιβιστριών/ών και αλληλέγγυων από 10 χώρες. Συνολικά, παρουσιάστηκαν 55 ακαδημαϊκές ανακοινώσεις και πραγματοποιήθηκαν 6 εργαστήρια. Επίσης, στα πλαίσια τόσο του αρχικού προγράμματος όσο και των παράλληλων εκδηλώσεων προβλήθηκαν ντοκιμαντέρ και εκτέθηκαν εικαστικά έργα. Η συνεδριακή προβληματική επικεντρώθηκε σε θεματολογία σχετική με :

Tις διακρατικές πολιτικές ελέγχου μετακινούμενων πληθυσμών, ιδιαίτερα στα πέντε νησιά του Αιγαίου τα οποία έχουν μεταμορφωθεί σε «hotspot»·

Tη διακυβερνητική κατασκευή υποκειμένων ως «πρόσφυγες», «μετανάστες», αλλά και «πολίτες»·

Tα «κοινά» και τις εκφάνσεις αλληλεγγύης και κοινωνικής συμμετοχής υπό συνθήκες πολλαπλών «κρίσεων» και αναδυόμενων εθνικισμών και φασισμών.

Πολύ πριν αναγνωρισθεί από τους Ευρωπαίους ηγέτες η ύπαρξη της λεγόμενης  «προσφυγικής κρίσης», μέλη της τοπικής κοινωνίας της Λέσβου αυτό-οργανώθηκαν σε διάφορες συλλογικότητες και δημιούργησαν χώρους έμπρακτης ανθρώπινης αλληλεγγύης,  αμφισβητώντας με αυτές τις δράσεις την επιχειρούμενη από αντιδραστικούς κύκλους και θεσμούς κοινωνική κατασκευή του νησιού ως σκληρού συνοριακού τόπου.

Το συνέδριο άνοιξε με τοποθετήσεις από ορισμένες από αυτές τις συλλογικότητες οι οποίες έθεσαν το εξής εύστοχο ερώτημα : Πως τοποθετούμαστε και πως θα δράσουμε «εμείς» που βρισκόμαστε εντός του ακαδημαϊκού χώρου στη νέα κανονικότητα που πλέον επιβάλλει η πολιτική των άγριων ανταγωνισμών του ιμπεριαλιστικού διεθνούς κεφαλαίου ή, πιο σωστά, ο πόλεμος άμεσα μεν σε βάρος των εκτοπισμένων ανθρώπων, έμμεσα δε αλλά επίσης σκληρά και σε βάρος των εργαζόμενων, άνεργων ή περιθωριοποιημένων κατοίκων των χωρών υποδοχής; Το συνέδριο αυτό επιχείρησε να δώσει μια πρώτη απάντηση στο παραπάνω ερώτημα.

Η πρόκληση του Contested Borderscapes είναι η αμφισβήτηση των κρατικών διαχωρισμών —των πολλαπλών, συνυφασμένων συνόρων— που παράγουν την περιθωριοποίηση, τον κοινωνικό διχασμό, και την επισφάλεια. Τα σύνορα δεν αποτελούν μόνο γεωπολιτικά όρια που χωρίζουν το ένα κράτος από το άλλο, αλλά κυρίως υλοποιούνται στις πρακτικές διαχωρισμού, ελέγχου και πειθαρχίας οι οποίες εξυφαίνονται τόσο στα κέντρα των πόλεων (όπου εκτοπισμένοι άνθρωποι αστυνομεύονται) καθώς και στα απομακρυσμένα στρατόπεδα και στα κέντρα κράτησης (τόπους σχεδιασμένους για να καθιστούν το «βίο αβίωτο» σε ήδη βασανισμένους ανθρώπους), όσο και στις καθημερινές αντιλήψεις του «εμείς» και «εκείνοι» που νομιμοποιούν το διαχωριστικό καθεστώς με βάση την ιδιότητα του πολίτη.

Το συνέδριο, μεταξύ άλλων :

Απέδειξε ότι το Δημόσιο Πανεπιστήμιο είναι ικανό να διοργανώνει ανοικτές στην κοινωνία επιστημονικές εκδηλώσεις επί κρίσιμων κοινωνικών και πολιτικών θεμάτων χωρίς την οικονομική στήριξη (και συνακόλουθα ανεξάρτητο από περιστάσεις έμμεσου ελέγχου) από μέρους μεγάλων εγχώριων ή πολυεθνικών ιδιωτικών εταιριών, οργανώσεων ή άλλων ανάλογων φορέων.

Διοργανώθηκε αποκλειστικά με αυτοχρηματοδότηση και —παρά τους εξαιρετικά περιορισμένους διαθέσιμους πόρους των διοργανωτών— υλοποίησε τις αρχές της ελεύθερης συμμετοχής και παρακολούθησης χωρίς εισφορά και ανοίχθηκε στην υπόλοιπη πανεπιστημιακή κοινότητα, ιδίως στους νέους ερευνητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό και στους φοιτητές γενικότερα, αλλά και στα μέλη της ευρύτερης κοινωνίας της Λέσβου, περιλαμβανόμενων και των ευρισκόμενων στο νησί προσφύγων.

Έφερε, με γόνιμη αμφισβήτηση, στο προσκήνιο τον προβληματισμό σχετικά με το εάν υπάρχει κάποιος «ειδήμων» ο οποίος ως «μοναδικό υποκείμενο» να έχει το  αποκλειστικό δικαίωμα και ευθύνη για τη διαμόρφωση του δημόσιου λόγου σχετικά  με κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα ή διακυβεύματα.

Κατόρθωσε τελικά να συνεισφέρει σε ιδιαίτερα ικανοποιητικό βαθμό σε έναν απαραίτητο όσο και ουσιαστικό «διάλογο-γέφυρα» ανάμεσα στο πανεπιστήμιο και την αλληλέγγυα κοινωνία, στη θεωρία και τη πράξη.

  

Με αυτή την οπτική, η πραγματοποίηση του συνεδρίου δικαίωσε πλήρως την αρχική έμπνευση και στοχοθεσία των διοργανωτών, που κινούσαν από την αφετηριακή θέση «γίνεται και διαφορετικά», ότι δηλαδή σε αυτούς τους καιρούς κρίσης, αβεβαιότητας και αναταραχών η παραγωγή και διάδοση της ακαδημαϊκής γνώσης μπορεί να είναι αξιόπιστη και ριζοσπαστική.

Το Contested Borderscapes έκλεισε με ομιλίες και παρεμβάσεις όλων των συμμετεχόντων που πραγματοποιήθηκαν υπό τη μορφή Γενικής Συνέλευσης. Ορισμένα από τα πρακτικά ζητήματα που θίχτηκαν  ήταν τα εξής :

Χαρτογραφήθηκαν τα ορατά και τα αόρατα σύνορα που βιώνουν οι πρόσφυγες σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και της Μεσογείου, οι διακρίσεις και πολιτικές πιέσεις - συλλήψεις που υφίστανται πανεπιστημιακοί και άλλοι διανοούμενοι στην Τουρκία και σε άλλες χώρες καθώς και ζητήματα ποινικοποίησης της αλληλεγγύης σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες.

Τέθηκε το ζήτημα της εκπαίδευσης των ανήλικων αιτούντων άσυλο όπως και της συνέχισης των πανεπιστημιακών σπουδών νέο-εισερχόμενων ενηλίκων, η υλοποίηση των οποίων, παρά τις διαβεβαιώσεις, φαίνεται να καθυστερεί.

Έγινε διεξοδική συζήτηση για τη χρήση που γίνεται και αφορά τις λέξεις, τις εικόνες και τη σημασία – νοηματοδότηση που τους δίνεται.

Τέθηκαν ζητήματα πανευρωπαϊκού συντονισμού αλληλέγγυων συλλογικοτήτων και Πανεπιστημίων που σε ορισμένες χώρες έχουν προχωρήσει περισσότερο από άλλες.

Τέλος, με τη ζοφερή προοπτική του επερχόμενου χειμώνα και τις βεβαιωμένα άσχημες συνθήκες μέσα στις οποίες αγωνίζονται να επιβιώσουν μέχρι σήμερα οι πρόσφυγες στα «hotspot», το ζήτημα της ανάπτυξης νέου τοπικού και πανευρωπαϊκού κινήματος αλληλεγγύης κρίθηκε ότι γίνεται όλο και πιο επιτακτικό.

Η Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου κάλεσε τους συμμετέχοντες να συμβάλλουν στην έκδοση εκτενέστερου τόμου πρακτικών με σκοπό την ανοιχτή διάδοση στην κοινωνία των ιδεών που αφορούν τις «διαφορετικές» και «από τα κάτω» εννοιολογήσεις και αναπαραστάσεις οι οποίες σχετίζονται με τα σύνορα και την «προσφυγική κρίση».

Περισσότερες πληροφορίες στο : http://www.contested-borderscapes.net

Η Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου