Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ ενημερώνει: Σύστημα Εκ Περιτροπής Απασχόλησης – Απόλυση - Καταχρηστικότητα

Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ ενημερώνει

Το Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ στο πλαίσιο του Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού 2007-2013» υλοποιεί το έργο «Ανάπτυξη δικτύου υπηρεσιών πληροφόρησης, συμβουλευτικής υποστήριξης και ενδυνάμωσης εργαζομένων» με στόχο την πληροφόρηση, ενδυνάμωση και παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής στους εργαζόμενους, για θέματα που αφορούν τους τομείς της Κοινωνικής Ασφάλισης, των Εργασιακών Σχέσεων και της Απασχόλησης. 

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί ένα συνοπτικό οδηγό πληροφόρησης σχετικά με τις διατάξεις που διέπουν το σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης – απόλυση- καταχρηστικότητα.

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο  άρθρο 2 παρ. 3 του Ν.3846/2010 .... "αν περιοριστούν οι δραστηριότητές του, ο εργοδότης μπορεί, αντί καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, να επιβάλει σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης στην επιχείρησή του, η διάρκεια της οποίας δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τους εννέα (9) μήνες στο ίδιο ημερολογιακό έτος, (εφάπαξ ή τμηματικά) μόνο εφόσον προηγουμένως προβεί σε ενημέρωση και διαβούλευση με τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζομένων....".

Όπως προκύπτει από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, βασική προϋπόθεση για την επιβολή συστήματος εκ περιτροπής εργασίας με απόφαση του εργοδότη, είναι η ύπαρξη οικονομικών προβλημάτων στην επιχείρηση και επιβάλλεται αντί της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, μετά από διαβούλευση με τους εργαζόμενους.

Δηλαδή, για την επιβολή από τον εργοδότη της εκ περιτροπής εργασίας στην επιχείρηση απαιτείται αφενός να συντρέχει η ουσιαστική προϋπόθεση του περιορισμού της δραστηριότητάς του και αφετέρου να γίνει ενημέρωση και διαβούλευση με τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζομένων, στην περίπτωση δε που δεν υπάρχουν συνδικαλιστικές οργανώσεις και συμβούλιο εργαζομένων, η ενημέρωση και η διαβούλευση να γίνει με το σύνολο των εργαζομένων.

Επιπλέον προϋποθέσεις για την επιβολή του συστήματος εκ περιτροπής εργασίας, οι οποίες έχουν προκύψει από δικαστικές αποφάσεις είναι:

Η επιβολή της εκ περιτροπής εργασίας θα πρέπει να καθορίζεται με τη μορφή «συστήματος», δηλαδή με εναλλαγή εργαζομένων στη συγκεκριμένη θέση εργασίας, κάτι που δε μπορεί να εφαρμοστεί σε μικρές επιχειρήσεις, όπου ανά θέση εργασίας απασχολείται ένας μόνο εργαζόμενος.

Το σύστημα εκ περιτροπής εργασίας πρέπει να εφαρμόζεται στο σύνολο των εργαζομένων της επιχείρησης και όχι επιλεκτικά.

Είναι απαραίτητη η συσχέτιση των αποδοχών εργαζόμενου με το σύστημα εκ περιτροπής εργασίας με το ποσό του επιδόματος ανεργίας που θα δικαιούνταν, εάν ήταν άνεργος. Δηλαδή, οι αποδοχές του εργαζόμενου κατά την εκ περιτροπής απασχόλησή του δεν μπορεί να υπολείπονται του ποσού επιδόματος ανεργίας που θα λάμβανε για το ίδιο χρονικό διάστημα.

Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι από το νομοθετικό πλαίσιο, αλλά και σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. 4355/16/03-03-2011 έγγραφο του Υπουργείου Εργασίας, προκύπτει πως η επιβολή της εκ περιτροπής απασχόλησης αποτελεί ηπιότερο μέτρο της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας δεδομένου ότι επιβάλλεται ως μέτρο προληπτικό κατά των απολύσεων.

 Συνεπώς η επιβολή της αποκλείει την καταγγελία της σύμβασης εργασίας, η οποία για να πραγματοποιηθεί απαιτεί την διακοπή του συστήματος της εκ περιτροπής απασχόλησης και την επαναφορά του εργαζόμενου σε σύστημα πλήρους απασχόλησης. Ως εκ τούτου ο υπολογισμός της αποζημίωσης θα γίνει με βάση τις αποδοχές που θα ελάμβανε ο εργαζόμενος υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης.   

Σκοπός της επιβολής συστήματος εκ περιτροπής απασχόλησης είναι η αντιμετώπιση πρόσκαιρων οικονομικών προβλημάτων, με αποτέλεσμα τη διασφάλιση της βιωσιμότητας της επιχείρησης και την αποφυγή απολύσεων. Το εν λόγω δικαίωμα δεν πρέπει να ασκείται καταχρηστικά, αλλά εντός των πλαισίων τη καλής πίστης (ΑΚ 281) και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η αρχή της ίσης μεταχείρισης και της μη διάκρισης.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αναγνώρισης καταχρηστικότητας στην μονομερή επιβολή του συστήματος εκ περιτροπής απασχόλησης από τον εργοδότη αποτελούν ενδεικτικά:

Α) η υπ’ αριθμ. 263/2012 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θήβας, με την οποία κρίθηκε ότι η επιβολή εκ περιτροπής εργασία μιας (1) ημέρας την εβδομάδα ισοδυναμεί με απόλυση και υποκρύπτει την επιθυμία του εργοδότη να αποφύγει την καταβολή αποζημίωσης απόλυσης, ειδικά όταν ο εργαζόμενος έχει και πολλά χρόνια προϋπηρεσίας. Επίσης, με την ίδια απόφαση κρίθηκε ότι εφόσον ο εργαζόμενος έχει επιφυλαχθεί για τα δικαιώματά του, δεν είναι απαραίτητο να εγκαταλείψει την εργασία του και να αναλάβει τους κινδύνους ενός δικαστικού αγώνα, αλλά μπορεί να συνεχίσει την εργασία του με τους νέους όρους και στη συνέχεια να δώσει το δικαστικό αγώνα για τον παράνομο χαρακτήρα της μεταβολής. 

Β) η από τον Ιούλιο του 2012 ΕΙ∆ΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ του Συνηγόρου του Πολίτη, με την οποία αναγνωρίζεται καταχρηστικότητα της μονομερούς επιβολής εκ περιτροπής εργασίας σε εργαζόμενες μετά από άδεια μητρότητας. Με την ίδια έκθεση διαπιστώνεται η εκτεταμένη δυνατότητα αυθαιρεσιών σε βάρος των εργαζομένων εξαιτίας του ιδιαίτερα ασαφούς πλαισίου για τη μονομερή επιβολή εκ περιτροπής εργασίας, που οδηγεί στην καταπάτηση των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των εργαζομένων. 

Για διατύπωση σχετικών ερωτημάτων στα αναφερόμενα πεδία παρακαλούμε να έρχεστε σε επαφή με το Περιφερειακό ΙΝΕ / ΓΣΕΕ Βορείου Αιγαίου, Εργατικό Κέντρο Χίου, Μαρτύρων 2, 82100 Χίος, τηλ. 22710 23550, fax 22710 23175, e-mail: chiosinediktio@inegsee.gr  και ineba@inegsee.gr. Οι υπηρεσίες Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής παρέχονται δωρεάν στο κοινό.