Παρέμβαση Γ.Σπιλάνη στη σύσκεψη της ομάδας διαχείρισης κρίσης για τον τουρισμό-μεταναστευτικό

Στις 16/9 έγινε στη Λέσβο σύσκεψη για το θέμα των επιπτώσεων του μεταναστευτικού προβλήματος στον τουρισμό του νησιού.

Προτάσεις για το θέμα της αντιμετώπισης των επιπτώσεων του μεταναστευτικού ρεύματος στον τουρισμό της Λέσβου και του Β.Αιγαίου γενικότερα

Αν και το κύριο θέμα της σύσκεψης είναι η προβολή για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών του μεταναστευτικού προβλήματος, θεωρώ ότι η διαχείριση της κρίσης δεν μπορεί να γίνει μόνο μέσα από τη προβολή.

Όπως είχα αναφέρει και στη σύσκεψη που είχε γίνει στις 16/9 με τη συμμετοχή της Προέδρου του ΕΟΤ και του ΓΓ Τουρισμού, θεωρώ ότι η προσέγγιση του προβλήματος πρέπει να είναι πολυεπίπεδη για να είναι και αποτελεσματική. Προτείνουμε λοιπόν τα παρακάτω:

Α. Βελτίωση της διαχείρισης των ροών προσφύγων και μεταναστών

Επειδή το μεταναστευτικό ρεύμα θα συνεχιστεί και την επόμενη περίοδο (ή τα επόμενα χρόνια) θεωρούμε ότι πρέπει να βελτιωθεί η διαχείριση του μέσα από την οργανωμένη εμπλοκή κάποιων υπηρεσιών πχ. των υπηρεσιών ΠΣΕΑ που σήμερα δεν φαίνεται να έχουν σχέδιο ακόμη και αρμοδιότητα για την αντιμετώπιση της έκτακτης αυτής ανάγκης. Τι θα συνέβαινε αν είχαμε σεισμό και 10.000 άστεγους; Ποιο είναι το σχέδιο; Αν δεν υπάρχει, θα πρέπει να ετοιμαστεί τώρα και να υλοποιηθούν οι σχετικές ενέργειες μέσα από πρόσθετη χρηματοδότηση προς τον Δήμο και τη Περιφέρεια ανάλογα με το σχέδιο δράσης που θα προταθεί.

Η βοήθεια των ΜΚΟ, ελληνικών και ξένων, αλλά και των ανεξάρτητων πολιτών θα πρέπει να μπει σε ένα πλαίσιο με κανόνες λειτουργικούς που να αντιμετωπίζουν όλα τα στάδια από την διάσωση, την περίθαλψη, τη συλλογή των όσων αφήνουν στα σημεία άφιξης, τη μεταφορά στα κέντρα καταγραφής, τη καταγραφή και την έκδοση των αναγκαίων εγγράφων για να συνεχίσουν το ταξίδι τους, τη διαμονή μέχρι και τη μεταφορά στα πλοία σε συνεργασία με τις αρμόδιες κρατικές και τοπικές αρχές, αλλά και την Ύπατη Αρμοστεία.

Παράλληλα θα πρέπει να γίνουν όλες οι προσπάθειες από τις αρμόδιες αρχές για να παταχθεί η αισχροκέρδεια αλλά και όποιες τυχόν άλλες αρνητικές συμπεριφορές εκ μέρους επιχειρηματιών και κατοίκων.

Τα παραπάνω αποτελούν προϋπόθεση για τη βελτίωση της εικόνας της Λέσβου που εκπέμπεται ή την αποφυγή αρνητικών εντυπώσεων στο μέλλον προς τα έξω και μπορούν να γίνουν τοπικά. Οσα αφορούν στο σταμάτημα των ροών ή στην αλλαγή πορείας τους, αφορούν εισηγήσεις προς άλλες κατευθύνσεις και όχι ενέργειες που μπορούν να γίνουν τοπικά.

Β. «Αξιοποίηση» του μεταναστευτικού για βελτίωση της εικόνας

Οσο δεν μπορεί να αποφευχθεί το κύμα των μεταναστών, θα πρέπει να γίνει κάθε προσπάθεια για την θετική χρησιμοποίηση του

Προτείνονται τέσσερα σημεία:

-          η Ελλάδα διαχρονικά αποτελεί χώρα με φήμη για τη «φιλοξενία» από μέρους των κατοίκων της και για την «ασφάλεια» των επισκεπτών. Η καμπάνια θα πρέπει να έχει αυτά ως αφετηρία αφού τίθενται σε αμφισβήτηση και θα πρέπει να τονιστεί ότι γίνονται ότι είναι ανθρωπίνως δυνατόν από πολιτεία και πολίτες προς τη κατεύθυνση αυτή και δεν έχουν σημειωθεί προβλήματα σε αυτούς τους τομείς.

-          εθελοντισμός ξένων και φιλέλληνες: η συνδρομή των επιβατών κρουαζιέρας στην αντιμετώπιση του προβλήματος, η αντιμετώπιση από ξένους τουρίστες του μεταναστευτικού με τη πρόθεση τους να βοηθήσουν και η άφιξη «φιλελλήνων» για συνδρομή αποτελούν στοιχεία προς αξιοποίηση.

-          Θα πρέπει να γίνει προσπάθεια να εξηγηθεί σε ντόπιους, έλληνες και ξένους επισκέπτες ότι δεν κινδυνεύουν ούτε από ασθένειες ούτε σε ότι αφορά την σωματική τους ακεραιότητα. Αλλωστε δεν έχει συμβεί κάποιο σχετικό επεισόδιο. Αυτό θα βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση των ροών επιτρέποντας τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών καταγραφής και προσωρινής παραμονής των μεταναστών σε ανθρώπινες συνθήκες μέχρι να φύγουν από τη Λέσβο. 

-          Θα πρέπει να γίνει αξιοποίηση των όσων θετικών έχουν γραφτεί κατά καιρούς είτε από τους ίδιους τους μετανάστες, είτε από ξένους για τον τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος από τους ντόπιους και τις αρχές.

Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με τη καλύτερη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών θα βοηθήσουν στην άμβλυνση των αντιδράσεων ντόπιων και ξένων για τη μαζική παρουσία προσφύγων και μεταναστών στο νησί.

Γ. Βοήθεια από πλευρά της πολιτείας στη Περιφέρεια για να βελτιώσει την τουριστική προβολή

Τα στοιχεία του τουρισμού στη Περιφέρεια είναι απογοητευτικά ανεξάρτητα του μεταναστευτικού προβλήματος. Η Περιφέρεια αντιπροσωπεύει λιγότερο από 1% του ελληνικού τουρισμού με πολύ χαμηλές επιδόσεις (πχ. ημερήσια τουριστική δαπάνη), ενώ τα τελευταία 15 χρόνια έχει χάσει το 50% των τουριστών που έρχονταν το 2000. Η προσπάθεια προσέλκυσης τουριστών θα πρέπει να στοχεύει στη διατήρηση και ανάπτυξη των παραδοσιακών αγορών της Δ.Ευρώπης που παρά τη κρίση έχουν κατά κεφαλή εισόδημα κατά πολύ υψηλότερο εκείνου των κατοίκων της μεγάλης πλειοψηφίας των αναδυόμενων αγορών. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπάρξει στοχευμένη προσπάθεια διαφοροποίησης της πελατείας πάνω στα ειδικά προϊόντα που προσφέρει η Λέσβος και η Περιφέρεια γενικότερα.

Κατά συνέπεια θα πρέπει να αξιοποιηθεί η ευκαιρία της στενής συνεργασίας με ΕΟΤ και Υπ. Τουρισμού ώστε να αλλάξει η τουριστική εικόνα των νησιών της Περιφέρειας και ειδικά της Λέσβου, ενώ ταυτόχρονα να γίνουν προσπάθειες για την αναβάθμιση και αλλαγή του τουριστικού προϊόντος.

Όπως έχουμε υπογραμμίσει πολλές φορές το σχέδιο προβολής πρέπει να «πατά» στέρεα πάνω στο προσφερόμενο προϊόν ή έστω τις δυνατότητες για νέα προϊόντα που βρίσκονται σε διαμόρφωση αλλά βασίζονται σε υπαρκτούς και αξιοποιήσιμους πόρους και να είναι πολυεπίπεδο, ενώ θα πρέπει να έχει και διάρκεια στο χρόνο και όχι να σχεδιάζεται βιαστικά για τη συμμετοχή σε μία έκθεση, ενώ η περίοδος προβολής τώρα ξεκινά. Θα πρέπει και πάλι να επαναλάβουμε την ιδιαίτερα χαμηλή απόδοση της συμμετοχής σε εκθέσεις.

Η προβολή πρέπει να  έχει τουλάχιστον τις εξής συνιστώσες:

-          Διαφήμιση, που θα προσελκύει τον υποψήφιο πελάτη να ενδιαφερθεί περισσότερο για το προτεινόμενο προϊόν και προορισμό εστιάζοντας σε αυτό που θεωρούμε ότι αποτελεί την ταυτότητα του νησιού (και της Περιφέρειας) ώστε με μια εικόνα να δίνει το στίγμα.

-          Ενημέρωση, που θα βοηθά τον υποψήφιο πελάτη να κάνει τις σχετικές κρατήσεις και αγορές ώστε να οργανώσει το ταξίδι του

-          Πληροφόρηση, που θα βοηθά τον επισκέπτη που έχει πλέον φτάσει στον προορισμό να ικανοποιήσει τις ανάγκες του και τη δαπάνη του ανακαλύπτοντας όλες τις πτυχές του προορισμού

-          Feed-back είτε πριν την αναχώρηση του επισκέπτη είτε μετά την επιστροφή του σε ότι αφορά τον βαθμό ικανοποίησης του ώστε να υπάρξει βελτίωση της προσφοράς αλλά και ενημέρωση του για όσα νέα συμβαίνουν ώστε να επιστρέψει στον προορισμό.

Με βάση τα παραπάνω επιμένουμε ότι οι προτάσεις δεν μπορούν να εστιάζονται αποκλειστικά στην έκθεση του Λονδίνου και μάλιστα σε δράσεις που θα είναι «στιγμιαίες», ενώ η ανάγκη της προβολής και της αντιμετώπισης των όποιων παρενεργειών του μεταναστευτικού είναι διαρκείς (τόσο κατά τη χειμερινή περίοδο όταν οι μελλοντικοί τουρίστες σχεδιάζουν τις διακοπές τους, αλλά και πριν ξεκινήσουν το ταξίδι τους ώστε να αποφεύγονται ακυρώσεις) αλλά να χρησιμοποιηθεί η έκθεση αυτή για ένα νέο ξεκίνημα της προβολής της Λέσβου με έμφαση στην ηλεκτρονική προβολή.

Η προβολή προτείνεται να έχει ως βασική ομπρέλα το δίπτυχο «ασφάλεια» και «φιλοξενία» και να επεκταθεί στη προβολή υπαρχόντων τουριστικών προϊόντων της Λέσβου και των νησιών του Β.Αιγαίου γενικότερα.

Μυτιλήνη, 30/9/2015

Γ. Σπιλάνης

Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

Περιφερειακός Σύμβουλος