ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

Ο περονόσπορος αποτελεί την σπουδαιότερη μυκητολογική ασθένεια της αμπέλου η οποία είναι ευρύτατα διαδεδομένη στις περισσότερες περιοχές του κόσμου. Προσβάλλει όλα τα όργανα και κυρίως τα νεα όργανα του φυτού τα οποία είναι ακόμα πράσινα(φύλλα, σταφύλια και πράσινους βλαστούς).

Γράφει για το LesvosPost.com η

γεωπόνος ΓΠΑ Αναστασία Γραμματέα

Σχηματίζονται κηλίδες κυκλικές, χρώματος ανοικτού πράσινου ή κιτρινοκαφέ, διαμέτρου μέχρι 3 εκατοστά. Επειδή οι κηλίδες δίνουν την εντύπωση λαδιάς είναι γνωστές απο την βιβλιογραφία και ώς κηλίδες ελαίου. Οι κηλίδες μπορούν να καταλάβουν μεγαλύτερη ή και ολόκληρη την επιφάνεια του φύλλου. Το κέντρο της κηλίδας αργότερα αποκτά χρώμα καστανό και τελικά αποξηραίνεται και συχνα σχίζεται. Τα έντονα προσβεβλημένα φύλλα αποξηραίνονται και πέφτουν. Εφόσον υπάρχει υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία, στην κάτω επιφάνεια του φύλλου σχηματίζονται οι λευκές εξανθήσεις του μύκητα. Στην αρχή που οι ιστοί της κηλίδας είναι ακόμα πράσινοι οι εξανθήσεις καλύπτουν ολόκληρη την επιφάνεια της κηλίδας.

Αργότερα ομως μετά την αποξήρανση του κέντρου της κηλίδας, οι εξανθήσεις σχηματίζονται μόνο στην περιφέρεια της κηλίδας. Οι κηλίδες ελαίου του περονόσπορου στα αρχικά στάδια είναι δυνατό να συγχυσθούν με τις προσβολές του ωίδιου. Πλήν ομως, οι κηλίδες του ωιδίου έχουν λιγότερο έντονο χρώμα και ασαφές περιθώριο ενώ καλύπτονται απο αραιή υπόλευκη χνοώδη εξάνθηση. Μία άλλη σύγχυση μπορεί να δημιουργηθεί επίσης με την προσβολή απο το άκαρι eriophyes vitis ή ερίνωση, λόγω του σχηματισμού στην κάτω επιφάνεια του ελάσματος λευκών τριχών που μοιάζουν με εξανθήσεις περονόσπορου. Η διάκριση όμως είναι ευκολη, γιατί το άκαρι στο σημείο προσβολής προκαλεί εξόγκωση του ελάσματος στην άνω επιφάνεια και κοίλανση στην κατω. Ο περονόσπορος ουδεμία παραμόρφωση του φύλλου προκαλεί. Οι προσβολές των ανθέων και των σταφυλιών εκδηλώνονται με ποικιλία συμπτωμάτων ανάλογα με την εποχή μολύνσης και του προσβαλλόμενου μέρους. Οι νεαρές προσβεβλημένες ράγες έχουν χρώμα καστανοκίτρινο άλλα οταν καλύπτονται απο την λευκή εξάνθηση, αποκτούν τεφρή εμφάνιση. Στα σταφύλια τα οποία προσβάλλονται αργότερα, και μέχρι την εποχή γυαλίσματος, η εξάπλωση του παρασίτου γίνεται μόνο στους εσωτερικούς ιστού της ράγας οι οποίοι αποκτούν χρώμα καστανό και διακρίνονται εξωτερικώς απο την διαφάνεια της υγιούς σάρκας.

Οι ράγες αυτές γίνονται δερματώδεις, ζαρώνουν και συχνά πέφτουν. Η μορφή αυτή συχνά ονομάζεται καστανή σήψη και δεν καλύπτεται απο εξανθήσεις του μύκητα. Οι βλαστοί προσβάλλονται όταν είναι νέοι και τρυφεροί και κατα τα έτη που επικρατούν ιδιαίτερα ευνοικές συνθήκες για την ασθένεια, δηλαδή πολύ βροχερά έτη.

Καταπολέμηση

Η ασθένεια οφείλεται απο τον μύκητα plasmopara viticola.

H εκτέλεση προληπτικών ψεκασμών με κατάλληλα μυκητοκτόνα αποτελεί την βάση αντιμετώπισης του περονόσπορου. Ομως για να είναι αποτελεσματικοί αυτοί οι ψεκασμοί, θα πρέπει να γίνονται πολύ συχνές επεμβάσεις ώστε οι συνεχώς σχηματιζόμενοι ευπαθείς ιστοί της αμπέλου να είναι πάντοτε καλυμμένοι με μυκητοκτόνο είτε να λειτουργεί η λεγόμενη υπηρεσία προειδοποιήσεων στις διάφορες αμπελουργικές περιφέρειες η οποία και θα καθοδηγεί τους αμπελουργούς πότε υπάρχει απειλή προσβολών και πρέπει να γίνεται ψεκασμός. Η πρώτη μέθοδος δεν είναι πάντοτε ασφαλής και κυρίως απαιτεί πολλές και άσκοπες επεμβάσεις που επιβαρύνουν τη παραγωγή και δεν πρέπει να ακολουθείται. Το σύστημα προγνώσεων και προειδοποιήσεων είναι το πλεον ενδεδειγμένο γιατι η αντιμετώπιση της ασθένειας επιτυγχάνεται με το πλέον αποτελεσματικό και οικονομικό τρόπο. Το σύστημα αυτό βασίζεται στην λεπτομερή γνώση και την κατα έτος παρακολούθηση της ανάπτυξης του παθογόνου , των κλιματικών δεδομένων και της βλάστησης της αμπέλου στις διάφορες περιοχές και προυποθέτει την ύπαρξη ειδικής υπηρεσίας προειδοποιήσεων. Στις περιοχές που υπάρχει γενικότερα πρόβλημα, συνιστώνται ενδεικτικά οι ακόλουθοι 4 ψεκασμοί, όταν οι βλαστοί έχουν μήκος μέχρι 10 εκατοστά, μετά απο 10 ημέρες, λίγο πρίν την άνθηση και τέλος μετά την γονιμοποιήση. Η αναγκαιότητα εφαρμογής των ψεκασμών αυτών ή ακόμα και η εκτέλεση περισσότερων καθορίζεται απο την πρόοδο ανάπτυξης της ασθένειας και τις καιρικές συνθήκες που επικρατού. Για την αντιμετώπιση του περονόσπορου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ακόλουθα μυκητοκτόνα όπως είναι ο βορδιγάλειος πολτός, χαλκούχα, οργανικά, μίγματα χαλκούχων και οργανικών. Κατα τους δύο πρώτους ψεκασμούς θα πρέπει να αποφεύγονται τα χαλκούχα μυκητοκτόνα γιατι προκαλούν ανάσχεση της βλάστησης. Οταν χρησιμοποιούνται διασυστηματικά, ο αριθμός των επεμβάσεων είναι σημαντικά μικρότερος οπωσδήποτε όμως η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται με προσοχή γιατί η εμφάνιση ανθεκτικότητας στα φάρμακα αυτά είναι πολύ συχνή.