Εγώ δεν είμαι ρατσιστής, αλλά…
Περί ρατσισμού
Όποτε σκέφτομαι περί ρατσισμού,
πάντα θυμάμαι εκείνο το κείμενο που εμπεριέχονταν στην ύλη της Νεοελληνικής
Γλώσσας του Γυμνασίου… και έλεγε «εγώ δεν έχω πρόβλημα να παντρευτεί η
κόρη μου μαύρο, αλλά δεν έχει μαύρους η Ελλάδα»…
Οι καιροί άλλαξαν από τότε, πιθανόν
και το κείμενο, και μαύροι ήρθαν στην Ελλάδα. Στην αρχή αντιμετωπίστηκαν ως
συμπαθητικοί πλασιέ πειρατικών cd, όχι και τόσο επικίνδυνοι για την κοινωνία.
Αργότερα, όταν μεγάλος αριθμός μεταναστών διαφορετικού χρώματος δέρματος
ζητούσε μια θέση στην Ευρωπαϊκή ουτοπία και ανταυτού κατέληξε στην Ελλάδα της
κρίσης χωρίς έξοδο διαφυγής, ο ρατσισμός έγινε απροκάλυπτος. Οι μετανάστες
αυτοί έγιναν η «πηγή» όλων των κακών της χώρα, αυτοί την έκλεβαν, αυτοί την
βρώμιζαν, αυτοί της έπαιρναν όλες τις δουλειές…
Βέβαια οι μετανάστες αυτοί δεν
ενέπνευσαν τον ρατσισμό για πρώτη φορά στη χώρα αλλά ουσιαστικά πήραν τα
πρωτεία από μια άλλη κατηγορία μεταναστών, των «φτωχών γειτόνων», και έγιναν ο
καινούριος στόχος.
Πόσο τις % ρατσιστής είσαι;
Να γράψεις ή να μιλήσεις για τον
ρατσισμό είναι πολύ δύσκολο γιατί – κατά τη γνώμη μου -όλοι είμαστε λίγο – πολύ
ρατσιστές απέναντι στο διαφορετικό. Η λίστα με τους αποδέκτες ρατσισμού δεν
έχει τελειωμό: μετανάστες, άνθρωποι με διαφορετική εθνικότητα ή χρώμα δέρματος,
ΑΜΕΑ, ναρκωμανείς, ομοφυλόφιλοι, υπέρβαροι, ανύπαντρες μητέρες,
κοκκινομάλληδες, ξανθές…
Πάντα υπάρχει κάτι διαφορετικό, μια
λεπτομέρεια που θα προσάψουμε στον άλλο ως αυταπόδειξη της κατωτερότητάς
του απέναντι στη δική μας ανωτερότητα. Κάποια στιγμή της ζωής μας όλοι έχουμε
υπάρξει θύτες και θύματα ρατσισμού, από το πείραγμα στο σχολείο (Bullying), ως
την αναπαραγωγή στερεοτύπων για άλλους, το ελαφρό μειδίασμα ή μορφασμό ακόμα
και στη σκέψη ή στη θέαση του διαφορετικού.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία κατά
του ρατσισμού. Ο πιο αποτελεσματικός ίσως τρόπος να τον αντιμετωπίσεις είναι να
παραδεχτείς τα δικά σου αισθήματα ρατσισμού και έπειτα, να προσπαθήσεις να τα
ελέγξεις, αν και εφόσον γίνεις πιο ανεκτικός/η απέναντι στο διαφορετικό.
Προσωπικά έχω βιώσει τον ρατσισμό
και ως θύτης και ως θύμα. Αυτό το λέω, έχοντας επίγνωση του πόσο δύσκολο είναι
να το συνειδητοποιήσεις και να το παραδέχεσαι και στις δύο περιπτώσεις. Μια
άλλη αρκετά αποτελεσματική μέθοδος είναι να τον βιώσεις. Μια τέτοια εμπειρία σε
κάνει… ή καλύτερο ή χειρότερο απέναντι στον ρατσισμό.
Από πού είπαμε ότι είσαι;
Όταν ήρθα πριν τέσσερα χρόνια στη
Δανία, τα πράγματα ήταν ιδανικά στην Ελλάδα. Όλοι είχαν καλοπληρωμένες δουλειές
και διακοποδάνεια… και δεν μπορούσαν να καταλάβουν γιατί άφηνα την Ελλάδα για
να έρθω σε μια χώρα με λιγοστό ήλιο και κρύο. Ούτε οι ίδιοι οι Δανοί μπορούσαν
να το καταλάβουν. Γι ’αυτούς η Ελλάδα ήταν προορισμός διακοπών συνειφασμένος με
ήλιο, θάλασσα, διασκέδαση και καλό φαγητό. Η καταγωγή μου από ελληνικό νησί με
έκανε αυτόματα δημοφιλή σε παρέες και συζητήσεις και πολλές φορές μου έδινε ένα
διαφορετικό status σε σχέση με άλλους φοιτητές από διαφορετικές χώρες.
Τα πράγματα άλλαξαν, όταν άλλαξε και
η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα. Ξαφνικά βρέθηκα να πρέπει να εξηγώ ή ακόμα
και να απολογούμαι για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Τα βλέμματα θαυμασμού
μετατράπηκαν σε βλέμματα συμπόνιας και δεν ήταν λίγες οι φορές που απεφεύγα να
αναφέρω την καταγωγή μου γιατί ήξερα εκ των προτέρων τη συζήτηση που θα
ακολουθούσε.
Τα πράγματα όμως άλλαξαν και στην
Ελλάδα, αγρίεψαν. Ο ρατσισμός δεν είναι πια μόνο στις σκέψεις και στις λέξεις
αλλά έγινε πράξη. Ξυλοδαρμοί και δολοφονίες μεταναστών, καταστροφή
επιχειρήσεων… και τρίτο εκλεγμένο κόμμα στη βουλή, ένα κόμμα με φασιστικό και
ρατσιστικό μανιφέστο. Πιο επικίνδυνο από όλα, το μεγαλύτερο μέρος της
κοινωνίας, παθητικός θύτης σε ότι συμβαίνει.
Όταν έρχομαι στην Ελλάδα για διακοπές
και μοιράζομαι τις ιδέες μου περί ρατσισμού με φίλους και συγγενείς, πολλοί από
αυτούς θεωρούν ότι έχω «εξευρωπαϊστεί» υπερβολικά και μιλάω εκ του ασφαλούς για
μια κατάσταση που δεν τη ζω από κοντά.
Στα μάτια τους η Χρυσή Αυγή και
άλλες ρατσιστικές ομάδες είναι πατριωτικές οργανώσεις που προσπαθούν να
καθαρίσουν τον τόπο από τους διαβολικούς μετανάστες.
Όταν τους εξηγώ, λοιπόν, ότι μπορώ
να καταλάβω τους Πακιστανούς και τους άλλους μετανάστες που ήρθαν στη χώρα για
ένα καλύτερο μέλλον… γιατί είμαι και εγώ ένας από αυτούς, δεν το χωράει το
μυαλό τους…. Ίσως επειδή είμαι ελαφρά πιο ανοικτόχρωμος…
Σύνταξη: Ευάγγελος Λάλος
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ