Βρέθηκαν ποιήματα της Λέσβιας Σαπφους από τον 3ο αιώνα μ.χ

Η ανακάλυψη των άγνωστων ποιημάτων της κορυφαίας ποιήτριας της αρχαιότητας, που εμπνέει την παγκόσμια κοινότητα των γραμμάτων, έγινε τυχαία.

 Τα 2 ποιήματα ήρθαν στο φως όταν ο ιδιοκτήτης ενός αρχαίου φθαρμένου παπύρου, που χρονολογείται στον 3ο αιώνα μ.Χ., συμβουλεύτηκε το γνωστό μελετητή Dirk Obbink, για ελληνική γραφή που διακρινόταν σε αυτόν. Ο Δρ Obbink, παγκοσμίου φήμης παπυρολόγος, γρήγορα συνειδητοποίησε τη σημασία του παπύρου και ζήτησε από τον ιδιοκτήτη του άδεια να τον δημοσιεύσει.

Συγκεκριμένα, συλλέκτης τα εντόπισε σε πάπυρο του 3ου αιώνα και απευθύνθηκε αμέσως σε ειδήμονες της Οξφόρδης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά την τεράστια φήμη της ποιήτριας και τον πλούτο των κειμένων της, μόνο ένα σώζεται ολόκληρο. «Τα νέα ποιήματα της Σαπφούς είναι εντελώς συναρπαστικά» δηλώνει στο dailybeast ο Albert Henrichs, καθηγητής στο Χάρβαρντ, που μελέτησε τον πάπυρο. «Είναι ο καλύτερα σωζόμενος πάπυρος της ποιήτριας, όλες οι λέξεις είναι σαφείς και μόνο μερικά γράμματα πρέπει να διορθωθούν στο πρώτο ποίημα».

O πάπυρος έχει μήκος 18,2 επί 10,8 εκατοστά. Τα 2 ποιήματα έχουν έκταση 20 σειρές και 9 σειρές, αντίστοιχα. Εικοσιδύο σειρές έχουν διατηρηθεί ακέραιες, ενώ λείπουν από 3 έως 6 γράμματα από την αρχή και το τέλος 7 σειρών. Ο πάπυρος χρονολογείται στον 3ο αιώνα μ.Χ., σχεδόν μια χιλιετία αφού πρωτοέγραψε η Σαπφώ.

Το 1ο (και πιο πλήρες) από τα 2 ανακτηθέντα ποιήματα, σημειώνει ο Καθ. Henrichs, μιλά για το Χάραξο και το Λάριχο, ονόματα που αρχαίες πηγές αποδίδουν σε δύο εκ των τριών αδελφών της Σαπφούς, αλλά ποτέ πριν δεν είχαν βρεθεί στα γραπτά της.

Το ποίημα αφορά την ανησυχία 2 ατόμων για την επιτυχία του τελευταίου θαλάσσιου ταξιδιού του Χάραξου. Ο ομιλητής -ίσως η ίδια η Σαπφώ, αν και οι αρχικοί στίχοι του ποιήματος που απουσιάζουν δεν το καθιστούν σαφές-, συμβουλεύει ότι μια προσευχή στην Ήρα θα ήταν ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί αυτή η επιτυχία και επεκτείνεται στη δύναμη των θεών να βοηθούν τους αγαπημένους τους. Η τελευταία στροφή του ποιήματος μιλά για το Λάριχο, κατά πάσα πιθανότητα το μικρότερο αδερφό της Σαπφούς , για τον οποίο ελπίζει ότι «θα γίνει άνδρας, απελευθερώνοντάς μας [την οικογένεια της Σαπφούς;] από την τόση στενοχώρια».

Μια οριζόντια γραμμή στον πάπυρο σημαίνει το τέλος του ποιήματος και την αρχή του επόμενου, το οποίο απευθύνεται στη θεά Αφροδίτη. Μόνο διάσπαρτες λέξεις από αυτό το δεύτερο ποίημα μπορούν να ανακτηθούν από τον πάπυρο, το οποίο γίνεται όλο και πιο δυσανάγνωστο προς το τέλος. Αν κρίνουμε από όσα είναι ήδη γνωστά για την ποίηση της Σαπφούς, το ποίημα αυτό μπορεί να αποτελεί ένα αίτημα για βοήθεια της Σαπφούς προς τη θεά Αφροδίτη στην κατάκτηση του αγαπημένου της (που μπορεί να είναι άνδρας ή γυναίκα).

Το πρώτο ποίημα μιλά για τα αδέλφια της Σαπφούς, στα οποία δεν έχει αναφερθεί ποτέ ξανά στο παρελθόν. Αναμένεται να γίνουν ασύλληπτες συζητήσεις και διαλέξεις σχετικά με το αν αναφέρεται πραγματικά ή όχι στα αδέλφια της, όταν γράφει για τον Χάραξο και τον Λάριχο. Μήπως όταν γράφει για τον Χάραξο αναφέρεται στον περίφημο έμπορο που ταξίδεψε στις γνωστές θάλασσες του κόσμου, τότε και πήγε στην Αίγυπτο – σύμφωνα με τον Ηρόδοτο- για να ελευθερώσει την Ροδόπη, μια πανέμορφη σκλάβα την οποία ερωτεύτηκε;

Οπως και αν είναι, η σπουδαία αυτή ανακάλυψη θα κινήσει νέους πολυετείς κύκλους αναλύσεων και συζητήσεων. Και αποδεικνύει ξανά πως η ελληνική ποίηση παραμένει, όχι απλά ζωντανή, αλλά τροφοδότης νέων σκέψεων και εμπειριών στην λογοτεχνική κοινότητα και όχι μόνο.

Η Σαπφώ έγραψε σε μια διάλεκτο της ελληνικής γλώσσας που ονομάζεται Αιολική, σημαντικά διαφορετική ηχητικά και ορθογραφικά από την αττική που αργότερα καθιερώθηκε. Ο πάπυρος περιέχει μερικά σημάδια με τα οποία ένας γραφέας, κρίνοντας ότι η Αιολική Ελληνική μπορεί να μην ήταν γνωστή στους αναγνώστες, έκανε νύξεις για τη σωστή προφορά των λέξεων.

Με πληροφορίες απο iefimerida.gr, goodnews.gr