Παρουσιάστηκε το νέο ΕΣΠΑ

Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Κωστής Χατζηδάκης παρουσίασε την πρόταση του υπουργείου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε σχέση με το νέο ΕΣΠΑ, τις προτεραιότητες και την αρχιτεκτονική του για την περίοδο 2014-2020.

«Στόχος μας είναι να μη σχεδιάσουμε ένα ακόμα ΕΣΠΑ, αλλά ένα διαφορετικό ΕΣΠΑ. Ένα ΕΣΠΑ με προστιθέμενη αξία, ένα ΕΣΠΑ το οποίο να είναι καινοτόμο επί της ουσίας και απλό στην αρχιτεκτονική του», τόνισε ο υπουργός. Ένας από τους τομείς που θα έχουν προτεραιότητα θα είναι ο Αγροτοδιατροφικός τομέας. «Σε συνεργασία και με το Υπουργείο Γεωργίας θα προδιαγράψουμε τις συγκεκριμένες δράσεις στον τομέα αυτό, που επίσης θεωρείται συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα», δήλωσε ο κ. Χατζηγάκης.

Όπως δήλωσε ο υπουργός, «το νέο ΕΣΠΑ δεν το σχεδιάσαμε μόνοι μας. Στηριχτήκαμε σε τρεις βασικές μελέτες: Στην έκθεση του ΚΕΠΕ και ακόμα περισσότερο στις εκθέσεις του ΙΟΒΕ και της McKinsey για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας μέχρι το 2020». Ωστόσο, παραδέχτηκε ο υπουργός ότι «ενώ το σύνολο των πρόσθετων επενδύσεων προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που τίθεται στη μελέτη McKinsey είναι 112 δις ευρώ μέχρι το 2020, η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ συμπεριλαμβανομένων και των κονδυλίων της γεωργίας, και αναφέρομαι στην κοινοτική συμμετοχή, είναι 20,8 δισεκατομμύρια».

Στόχοι του προγράμματος

Αναφερόμενος στους στόχους του νέου ΕΣΠΑ ο υπουργός δηλωσε τα εξής: «Στόχος μας είναι φυσικά η ανάκαμψη της οικονομίας. Κάθε διαθέσιμο ευρώ θα πρέπει ν’ αξιοποιηθεί με δυο βασικά επιδιώξεις. Η πρώτη επιδίωξη είναι να περιοριστούν οι συνέπειες της κρίσης και να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή. Αυτό δεν είναι κάτι θεωρητικό, εξειδικεύεται όχι μόνο με συγκεκριμένες δράσεις, αλλά και με μια έμφαση που θα δοθεί στον τομέα αυτό, στον τομέα της κοινωνικής συνοχής, των κονδυλίων που κατευθύνονται σε κοινωνικούς σκοπούς.
Και μάλιστα, επιδίωξή μας θα είναι η χρηματοδότηση των συγκεκριμένων δράσεων να είναι όσο περισσότερο εμπροσθοβαρής γίνεται, έτσι ώστε άμεσα να ανακουφιστεί το τμήμα εκείνο της κοινωνίας το οποίο έχει πληγεί έντονα από την κρίση.

Ο δεύτερος στόχος έχει να κάνει με την επιστροφή της Ελλάδας σε σταθερή τροχιά ανάκαμψης. Και αυτό θα γίνει με τη στροφή στην ανταγωνιστικότητα, με τις στοχευμένες επενδύσεις, προκειμένου οι δράσεις μας να έχουν προστιθέμενη αξία. Δε θέλουμε να είναι ικανοποιημένοι όλοι ανεξαιρέτως, διότι στο τέλος δε θα έχουμε μεγιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους. Θέλουμε να στοχεύσουμε όσον αφορά στην επιχειρηματικότητα, σε δράσεις οι οποίες θα έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη για την ανάπτυξη και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Η τρίτη παραδοχή έχει να κάνει με το ότι το νέο ΕΣΠΑ ενσωματώνει τις εθνικές προτεραιότητες σ’ ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό αναπτυξιακό πλαίσιο το οποίο λαμβάνει υπ' όψιν του τ’ ακόλουθα στοιχεία:
1) Την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσω της δημιουργίας βιώσιμων θέσεων εργασίας σε κλάδους που παρουσιάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα.
2) Την αντιμετώπιση της κρίσης, την καταπολέμηση της φτώχιας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
3) Τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης η οποία από την πλευρά της μπορεί να συνεισφέρει στην επίτευξη των άλλων δύο στόχων.
4) Την ολοκλήρωση βασικών υποδομών αλλά και μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, διότι τα μέτρα αυτά είναι συνδεδεμένα τόσο με την αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας όσο φυσικά και με την ποιότητα της ζωής μας.

Πέρα από αυτές τις επιμέρους κατευθύνσεις που είχαμε στο σχεδιασμό, θέλω να σημειώσω ότι έχουμε και κάποιον περιορισμό. Περιορισμό που τίθεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Βάσει του σχεδιασμού που γίνεται συνολικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κάθε χώρα μέλος είναι υποχρεωμένη ν’ ακολουθήσει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τους λεγόμενους 11 θεματικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έτσι ώστε ν’ ανταποκρίνεται ο σχεδιασμός της χώρας στον ευρύτερο σχεδιασμό που γίνεται από τις Βρυξέλλες.

Άρα, έπρεπε να συνδυάσουμε όλα αυτά τα στοιχεία. Και φυσικά στο σχεδιασμό αυτό δε μπορούσαμε παρά να λάβουμε υπ' όψιν μας και την κοινωνία, τους κοινωνικούς εταίρους και φυσικά τα συναρμόδια Υπουργεία και τις Περιφέρειες. Έγινε διαβούλευση με τα Υπουργεία, με την Αυτοδιοίκηση, με τις Περιφέρειες, τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους, επιστημονικούς, επιχειρηματικούς κλάδους. Υπήρξε ένα συνέδριο πανελλαδικό για το θέμα, 13 περιφερειακά συνέδρια και επιμέρους τομεακά συνέδρια. Η προσπάθεια ξεκίνησε εδώ και αρκετούς μήνες και σήμερα, με την κατάθεση του προγράμματος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είμαστε σ’ ένα κρίσιμο σταθμό.

Η τέταρτη παραδοχή έχει να κάνει με το ότι το νέο ΕΣΠΑ μπορεί να είναι καταλύτης, αλλά δεν είναι πανάκεια για την ανάπτυξη. Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Εμείς θα επιχειρήσουμε να μεγιστοποιήσουμε το θετικό αποτέλεσμα του ΕΣΠΑ τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικονομία.
Αλλά δε μπορούμε να παρουσιαστούμε ως θαυματοποιοί και να περάσουμε το μήνυμα ότι απλά και μόνο με την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ οι Έλληνες θα τρώνε με χρυσά κουτάλια. Εάν το ΕΣΠΑ είχε τέτοιες ιδιότητες, επειδή εφαρμοζόταν και προ της κρίσεως, δε θα είχαμε κρίση.

Μειωμένοι πόροι θα έχει το νέο ΕΣΠΑ σχέση με το προηγούμενο
Η πρόταση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το Νοέμβριο του 2012 για τα κονδύλια, εξαιρουμένων των κονδυλίων της γεωργίας, ήταν 11,2 δισεκατομμύρια. Αυτά τα κονδύλια τελικώς χάρις στη διαπραγμάτευση που έκανε η κυβέρνηση αυξήθηκαν από το Νοέμβριο του 2012 μέχρι το Φεβρουάριο του 2013 κατά 37%. Είχαμε τη μεγαλύτερη αύξηση από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διαπραγμάτευση. Ωστόσο, δεν έχουμε κανένα λόγο να το κρύψουμε, το σημερινό ΕΣΠΑ είναι μικρότερο από το προηγούμενο ΕΣΠΑ. Και θεωρούμε ότι μετά και την πρόσθετη χρηματοδότηση που θα υπάρξει για τη χώρα το 2016, λόγω της λεγόμενης ρήτρας αναθεώρησης, θα είναι μικρότερο κατά 7%.
Αυτό όμως δεν σημαίνει τίποτε. Σημαίνει πολύ απλά ότι πρέπει να αξιοποιήσουμε και το τελευταίο ευρώ. Και έρχομαι σε αυτή την ανάλυση, στο πως θα αξιοποιηθούν οι πόροι, ποια είναι η αρχιτεκτονική του νέου ΕΣΠΑ.

Περιλαμβάνει τέσσερα εθνικά επιχειρησιακά προγράμματα
Το νέο ΕΣΠΑ θα έχει τέσσερα εθνικά επιχειρησιακά προγράμματα έτσι ώστε να έχουμε τη μεγαλύτερη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Ποια θα είναι τα προγράμματα αυτά; Θα είναι το Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», το οποίο θα είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα, μακράν μεγαλύτερο του σημερινού προγράμματος «Επιχειρηματικότητα και Ανταγωνιστικότητα», το οποίο και θα απορροφήσει το 25% του προϋπολογισμού του ΕΣΠΑ.
Μας ενδιαφέρει ακριβώς λόγω του ανοίγματος που κάνει η Κυβέρνηση στην επιχειρηματικότητα, να στηριχθούν η καινοτομία, η εξωστρέφεια, η έρευνα και η τεχνολογία, οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, δράσεις οι οποίες θα επιταχύνουν την προσπάθεια για την ανάκαμψη και την ανάπτυξη.

Το δεύτερο πρόγραμμα αφορά στη μεταρρύθμιση του Δημοσίου. Το πρόγραμμα αυτό δεν έχει πολλά κονδύλια, όχι γιατί δεν είναι σημαντικό αλλά γιατί οι δράσεις αυτές δεν χρειάζονται εξ αντικειμένου πολλά κονδύλια. Αυτό που απαιτείται στην προσπάθεια για τον εκσυγχρονισμό του Δημοσίου είναι πρωτίστως η πολιτική βούληση για να αλλάξει το δημόσιο και δευτερευόντως κονδύλια, τα οποία όμως θα διατεθούν και θα είναι επαρκή.

Το τρίτο πρόγραμμα αφορά στον τομέα περιβάλλον και μεταφορές. Εδώ μιλάμε για το δεύτερο μεγαλύτερο πρόγραμμα. Είναι 24%. Βεβαίως αν συγκρίνετε με την παρούσα προγραμματική περίοδο εδώ έχουμε μια υποχώρηση. Αλλά πράγματι πιστεύω ότι η χώρα πρέπει να κάνει αυτή τη μετατόπιση από τα έργα υποδομής, σταδιακά σε έργα που αφορούν στην επιχειρηματικότητα, στην εξωστρέφεια, στην κατάρτιση, στην απασχόληση. Γίνεται αυτή η στροφή, αλλά βεβαίως με το νέο πρόγραμμα θα καλυφθούν τόσο οι ανάγκες για την ολοκλήρωση εξελισσόμενων έργων, όσο και οι ανάγκες για την κατασκευή καινούργιων έργων. Είτε αφορούν στις υποδομές είτε αφορούν περιβαλλοντικά έργα, στα οποία βεβαίως υπάρχουν και διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας.

Το τέταρτο πρόγραμμα είναι το πρόγραμμα «Εκπαίδευση – Κατάρτιση και Απασχόληση», ένα πρόγραμμα που παίρνει το 13% των πόρων. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι –και θα εξηγηθεί στη συνέχεια περισσότερο- είναι οι μόνοι πόροι που θα κατευθυνθούν εδώ στο συγκεκριμένο τομέα. Γιατί θα δείτε ότι σε αντίθεση με το σημερινό ΕΣΠΑ, για προγράμματα κατάρτισης, απασχόλησης, αντιμετώπισης των κοινωνικών προβλημάτων, θα υπάρχει ένα σημαντικό κονδύλι και μέσω των Περιφερειών.

Εάν προσθέσετε τα ποσοστά θα δείτε ότι περισσεύει το 35%. Το 35% περίπου θα διατεθεί στις Περιφέρειες, στα περιφερειακά προγράμματα. Πριν μιλήσω όμως για τα περιφερειακά προγράμματα θέλω να σας αναλύσω λίγο περισσότερο τη λογική των τεσσάρων εθνικών τομεακών προγραμμάτων.

Οι τομείς προτεραιότητας είναι οι ακόλουθοι:
-Τουρισμός γενικά, αλλά φυσικά θα ενισχυθούν και ειδικότερες μορφές τουρισμού. Σε αυτό θα υπάρξει εξειδίκευση με βάση τις συνεννοήσεις που θα γίνουν και με το ΣΕΤΕ και φυσικά με το Υπουργείο Τουρισμού.
-Αγροτοδιατροφικός τομέας. Σε συνεργασία και με το Υπουργείο Γεωργίας θα προδιαγράψουμε τις συγκεκριμένες δράσεις στον τομέα αυτό, που επίσης θεωρείται συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα,
-Logistics. Δεν είναι τυχαίο ότι γίνεται όλη η προσπάθεια το τελευταίο χρονικό διάστημα για τη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για τα Logistics.
-Περιβαλλοντική βιομηχανία, eco business για να το πω και με ένα άλλο τρόπο, που είναι βιομηχανία που συνδυάζει ταυτόχρονα δυο στόχους: την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Λόγω του ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω στον συγκεκριμένο τομέα, θεωρούμε ότι υπάρχει δυναμική ανάπτυξης.
-Ο τομέας της υγείας, όπου έχουμε τα φαρμακευτικά συνολικά, είτε με την έννοια της βιοτεχνολογίας, είτε με την έννοια των generics.
-Τουρισμός υγείας, υπηρεσίες υγείας θα είναι προτεραιότητα.
-Επίσης προτεραιότητα θα είναι παραγωγή και εξοικονόμηση ενέργειας, πάλι διότι έχουμε με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Νέες επενδύσεις σε ένα κρίσιμο τομέα αλλά και εξοικονόμηση ενέργειας που είναι σήμερα περισσότερο παρά ποτέ αναγκαίο.
-Τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών. Θα ήταν τεράστιο λάθος να μην είναι προτεραιότητα ο συγκεκριμένος τομέας, διότι κατά το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών σε 144 χώρες η Ελλάδα είναι 10η ως προς το εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό. Γι' αυτό άλλωστε έχουμε ξεκινήσει και σχετική συνεργασία με το Ισραήλ, που έχει δείξει πως μπορεί κανείς να προχωρήσει στον τελευταίο τομέα.
-Δημιουργικές βιομηχανίες που αφορούν σε τομείς όπως είναι το ελληνικό design. Αλλά αφορά και επιχειρήσεις στο χώρο του πολιτισμού δεδομένου ότι θεωρούν οι μελέτες ότι η Ελλάδα έχει ένα ανεκμετάλλευτο δυναμικό στο συγκεκριμένο χώρο για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αύξηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Καινοτομία και Εξωστρέφια 

Αυτοί είναι οι τομείς προτεραιότητας. Θέλω όμως να σημειώσω και δυο πράγματα πριν κλείσω την αναφορά μου στο μεγάλο πρόγραμμα «Επιχειρηματικότητα – Ανταγωνιστικότητα – Καινοτομία». Οι δαπάνες για την καινοτομία με κατεύθυνση και του ίδιου του Πρωθυπουργού, του κ. Σαμαρά, διπλασιάζονται στο καινούργιο ΕΣΠΑ και ανεβαίνουν από το 4% επί του συνόλου του προϋπολογισμού στο 8%.
Δεύτερον, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην υποστήριξη των εξωστρεφών επιχειρήσεων. Θα συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο και ακόμη εντονότερα την υποστήριξη των εξαγωγών και της εξωστρέφειας, διότι είναι κομβικής σημασίας για την πλήρη ανάκτηση της χαμένης ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
Επιμέρους κλάδοι, αν κάποιος δεν βλέπει τον εαυτό του σε αυτές τις προτεραιότητες, μπορούν να χρηματοδοτούνται εάν εντάσσονται στη λογική του προγράμματος. Παραδείγματος χάριν μια εμπορική επιχείρηση μπορεί να χρηματοδοτείται αν είναι εξαγωγική επιχείρηση, ή αν δραστηριοποιείται στο χώρο των Logistics. Το αυτό ισχύει και για μια σειρά άλλους κλάδους της οικονομίας. Αλλά ξαναλέω οι πόροι είναι περιορισμένοι, είναι πεπερασμένοι και έχουμε ευθύνη απέναντι πρωτίστως στους ανέργους, να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο για να έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Και αυτό το μήνυμα θέλω να είναι καθαρό.

Εκσυχρονισμός του κράτους

Έρχομαι στο δεύτερο πρόγραμμα που αφορά τον εκσυγχρονισμό του κράτους. Εδώ πρόκειται για μια στρατηγική αλλαγών, σε διάφορους τομείς που διαπερνούν τις δομές και αφορούν πολλά Υπουργεία ταυτόχρονα. Στόχος είναι να αντιμετωπιστούν περισσότερο προβλήματα οργάνωσης, διαχείρισης και ελέγχου στη Δημόσια Διοίκηση έτσι ώστε να είναι αρωγός η Δημόσια Διοίκηση στην αναπτυξιακή προσπάθεια.
Εδώ έχουμε ορισμένους ενδεικτικούς τομείς προτεραιότητας που έχουμε συζητήσει με συναρμόδια Υπουργεία:
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση που είναι μια συνεχιζόμενη δραστηριότητα,
Διοίκηση βάσει στόχων και αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού. Μιλάμε για υποστηρικτική λογική από την πλευρά του ΕΣΠΑ, δηλαδή χρηματοδότηση σχετικών μελετών και ενεργειών και γι' αυτό τα κονδύλια δεν είναι και μεγάλα. Διότι επισημαίνω και πάλι ότι το κυρίαρχο εδώ είναι η πολιτική βούληση και δευτερευόντως η χρηματοδότηση,
Αναδιοργάνωση δομών και λειτουργίας,
Εκσυγχρονισμός της Δικαιοσύνης με ψηφιοποίηση για παράδειγμα των Δικαστηρίων,
Δράσεις διαχείρισης της μετανάστευσης σε συνεργασία με το Υπουργείο Δημόσιας Τάξεως,
Αναβάθμιση των ικανοτήτων των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού και
Αναδιοργάνωση των Υπηρεσιών υγείας. Εδώ δεν μιλάμε για κατασκευές στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, μιλάμε και πάλι για μελέτες και για αναδιοργάνωση των υπηρεσιών υγείας. για αλλαγή των μοντέλων διαχείρισης της υγείας. Αυτό είναι το δεύτερο πρόγραμμα.

Περιβάλλον και Μεταφορές

Και έρχομαι στο τρίτο πρόγραμμα, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλοντος και Μεταφορών, που έχει ως προτεραιότητα την ολοκλήρωση βασικών υποδομών. Εδώ μιλάμε και για νέες υποδομές, αλλά μιλάμε και για ολοκλήρωση έργων που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη.
Αναφέρουμε ενδεικτικά την ολοκλήρωση του διευρωπαϊκού οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. Στόχος είναι το 2020 οι εκκρεμότητες ως προς αυτό το θέμα να έχουν κλείσει οριστικά για τη χώρα. Μετά από καθυστερήσεις που έχουν υπάρξει διαχρονικά τις τελευταίες δεκαετίες, αυτό θα πρέπει να το δεχθούμε.
Η επέκταση του μετρό της Αθήνας βάσει των χρονοδιαγραμμάτων και των επιδιώξεων του Υπουργείου Υποδομών, η κατασκευή του μετρό της Θεσσαλονίκης, η προώθηση λιμενικών έργων και έργων αεροδρομίων, η διαχείριση αποβλήτων που είναι πάρα πολύ σημαντικό έργο. Διότι επίσης πρέπει να κλείσουν εκκρεμότητες σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κυρίως εκκρεμότητες σε σχέση με τους εαυτούς μας, διότι είναι ένα έργο το οποίο έχει να κάνει με τον πολιτισμό μας και το επίπεδο της ζωής μας. Και φυσικά δράσεις για τη φύση και τη βιοποικιλότητα βάσει των προτεραιοτήτων τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όσο και του Υπουργείου ΠΕΚΑ.

Κοινωνικά προγράμματα

Κλείνω την αναφορά μου στα εθνικά τομεακά προγράμματα, με το κοινωνικό πρόγραμμα που έχει ως στόχο τον περιορισμό των συνεπειών της κρίσης και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Είναι δράσεις για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, την απασχόληση. Ένα πρόγραμμα το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι τα κοινωνικά προβλήματα είναι οξυμένα».

Λαμβανομένης υπόψιν και της εθνικής συμμετοχής, το Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία θα διαθέσει 4 δισεκατομμύρια 150 εκατομμύρια, το Πρόγραμμα Υποδομές και Περιβάλλον 3 δισεκατομμύρια 975 εκατομμύρια, το Πρόγραμμα για την Ανάπτυξη του Ανθρώπινου Δυναμικού 2 δισεκατομμύρια 400 εκατομμύρια περίπου και το Πρόγραμμα για τη Μεταρρύθμιση του Δημοσίου 430 εκατομμύρια.

Πηγη agrotypos.gr