Θερμοκήπια: Φθηνή ενέργεια από γεωθερμικά πεδία- Μεγάλα γεωθερμικά πεδία στην Λέσβο

Γεωθερµικό δυναµικό 1MW µπορεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες 6 στρεµµάτων θερµοκηπίου για µία ολόκληρη καλλιεργητική περίοδο

Ευκαιρίες ανάπτυξης για την ελληνική γεωργία κρύβουν τα γεωθερμικά πεδία της Ελλάδας, προσφέροντας φθηνή ενέργεια σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες.

Πλούσια μάλιστα σε γεωθερμικά πεδία είναι η ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας, όπου το ενεργειακό κόστος είναι υψηλότερο λόγω χαμηλών θερμοκρασιών τον χειμώνα και εκ των πραγμάτων ο ρόλος των εναλλακτικών πηγών ενέργειας είναι αυξημένος.

Η μεγάλη δε ζήτηση φρέσκων φρούτων και λαχανικών σε αρκετές ευρωπαϊκές αγορές, αλλά και σε αυτήν της Ρωσίας, διαμορφώνει θετικές προοπτικές για τις εξαγωγές προϊόντων θερμοκηπιακής καλλιέργειας.

Η χώρα μας έχει πλούσια γεωθερμική ενέργεια. Σε διάφορα μέρη της Ελλάδας έχουν βρεθεί πεδία υψηλής, μέσης και χαμηλής ενθαλπίας (θερμοδυναμικό μέγεθος).

Ειδικά τα γεωθερμικά πεδία χαμηλής ενθαλπίας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θέρμανση θερμοκηπίων, όπως αναφέρει στις «Επαγγελματικές Ευκαιρίες» ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος, είναι διασκορπισμένα σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο.

Η σημασία τους γίνεται αντιληπτή αν για παράδειγμα λάβουμε υπόψη ότι στις κλιματολογικές συνθήκες της Κορινθίας, ένα γεωθερμικό δυναμικό της τάξης του 1MW μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες 6 στρεμμάτων θερμοκηπίου κατασκευασμένου με γυαλί για μία ολόκληρη καλλιεργητική περίοδο.

Πολύ σημαντικό παραδείγματος χάριν είναι το γεωθερμικό πεδίο της Μήλου. Η ΔΕΗ το 1985 εγκατέστησε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος ισχύος 2MW, που λειτούργησε μέχρι 1989 και στη συνέχεια έκλεισε, λόγω του ότι το νερό είχε πολλά άλατα και δημιουργούσε προβλήματα διάβρωσης των υλικών. Το γεωθερμικό δυναμικό της Μήλου φθάνει τα 120 MW. Είναι το πλουσιότερο γεωθερμικό δυναμικό της χώρας μας, με θερμοκρασία ρευστού 350 °C. Στο νησί αυτό υπάρχουν επίσης πηγές αερίων με θερμοκρασίες ατμού από 54 έως 102 °C και θερμές πηγές με θερμοκρασίες ρευστού 22-54 °C.

Πολύ σημαντικό πεδίο υπάρχει στη νήσο Νίσυρο, με γεωθερμικό δυναμικό που φθάνει τα 40 MWe. Είναι το δεύτερο από πλευράς σημασίας γεωθερμικό πεδίο της Ελλάδας με θερμοκρασίες ρευστών μεγαλύτερες των 350 °C.

Επίσης πολύ μεγάλα γεωθερμικά πεδία έχουν τα νησιά Κίμωλος, Σαντορίνη, Λέσβος, Λήμνος, Κως, Πολύαιγος, Σαμοθράκη.

Στο εσωτερικό της Ελλάδας υπάρχουν επίσης πολλά γεωθερμικά πεδία, όπως είναι στα Καβάσιλα Κόνιτσας με θερμοκρασία νερού 28 °C και στις πηγές Αμάραντου Κόνιτσας με θερμοκρασίες ατμών 32 °C. Επίσης στην Ηπειρο στην περιοχή των Συκιών Αρτας υπάρχει ένα αξιόλογο γεωθερμικό πεδίο.

Στη Βόρεια Ελλάδα υπάρχει επίσης εκτεταμένο δίκτυο από γεωθερμικά πεδία με θερμοκρασίες μικρότερες των 95 °C.

Οι κυριότερες περιοχές είναι:

Στην περιοχή της Φλώρινας και της Πτολεμαΐδας

Σε ολόκληρη τη λεκάνη που περιλαμβάνει τους νομούς Ημαθίας, Πέλλας, Πιερίας, Θεσσαλονίκης

Στη Χαλκιδική, περιοχή Τριγλίας και Κασσάνδρας

Στη λεκάνη Ανθεμούντας

Στη λεκάνη της Μυγδονίας που περιλαμβάνει την περιοχή Λαγκαδά, Νέας Απολλωνίας, Νυμφόπετρας

Στη λεκάνη του Στρυμόνα που περιλαμβάνει την περιοχή Νιγρίτας, Ηράκλειας, Σιδηροκάστρου, Ιβήρων, Αχινού, Αγκίστρου

Στον Στρυμονικό κόλπο στην περιοχή του Ακροποτάμου νομού Καβάλας

Στο Δέλτα του Νέστου. Τα γεωθερμικά πεδία, Ερατεινού Χρυσούπολης, Ερασμίου νομού Ξάνθης

Στη λεκάνη Ξάνθης Κομοτηνής στην περιοχή Κεσσάνης, Σαππών, Λίμνης, Μητρικού

Στη λεκάνη Αλεξανδρούπολης και Εβρου, στην περιοχή Αρίστηνου και Τυχερού.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ

Χωρίζονται σε 4 κατηγορίες

Η γεωθερμική ενέργεια είναι μία ήπια μορφή και στην πράξη ανεξάντλητη μορφή ανανεώσιμης ενέργειας, η οποία αποτελεί τμήμα του εθνικού πλούτου της χώρας μας.

Με τον όρο «γεωθερμία» χαρακτηρίζεται η ενέργεια που προέρχεται από το εσωτερικό της γης και η οποία φτάνει στην επιφάνεια με τη μορφή θερμών υδάτων, αερίων και ατμών, ή ακόμη σαν ενέργεια θερμών πετρωμάτων. Για να θεωρηθούν θερμές οι μορφές αυτές, πρέπει η θερμοκρασία τους να υπερβαίνει τους 25οC.

Τα γεωθερμικά πεδία χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες:

Υψηλή κατηγορία: Εδώ οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες από τους 150°C. Η γεωθερμική αυτή θερμότητα χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος.

Μέση κατηγορία: Σε αυτά επικρατούν θερμοκρασίες 80-150°C. Η γεωθερμική αυτή θερμότητα χρησιμοποιείται για την παραγωγή θερμότητας ή την αποξήρανση ξυλείας ή αγροτικών προϊόντων.

Χαμηλή κατηγορία: Σε αυτά επικρατούν θερμοκρασίες 25-80°c και χρησιμοποιούνται για τη θέρμανση χώρων, όπως θερμοκηπίων, στην παραγωγή γλυκού νερού, στην ιχθυοκαλλιέργεια κ.ά.

Πολύ χαμηλή κατηγορία: Εδώ οι θερμοκρασίες είναι αντίστοιχες με τις θερμοκρασίες που επικρατούν στο περιβάλλον και συνήθως είναι λίγο χαμηλότερες των 25°C. Χρησιμοποιούνται για θέρμανση ή ψύξη κτιρίων.

Που θα απευθυνθώ

Κάσσανδρος Γάτσιος Γεωπόνος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων - Εταιρεία SYMAGRO. Επιστημονικό & Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου, τηλ.: 6944846475 - 26510 07653 info@symagro.com

Σημαντική η εξοικονόμηση χρημάτων

Ο τρόπος εκμετάλλευσης της γεωθερμικής ενέργειας εξαρτάται από τη θερμοκρασία του γεωθερμικού ρευστού. Οι δυνατότητες αξιοποίησης της ενέργειας αυτής είναι σε άμεση σχέση με τη θερμοκρασία που έχει το γεωθερμικό ρευστό. Στην πράξη τα γεωθερμικά ρευστά χωρίζονται στα:

Α) υψηλής ενθαλπίας με θερμοκρασίας άνω των 90° C.

Η γεωθερμική ενέργεια αυτών των ρευστών χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Οι σταθμοί ηλεκτρικής ενέργειας διακρίνονται στους: ξηρού ατμού, στροβίλων υγρού ατμού και δυαδικού κύκλου με πτητικό ρευστό.

Β) χαμηλής ενθαλπίας με θερμοκρασίες μεταξύ 25° C και 90° C.

Η γεωθερμική ενέργεια αυτών των ρευστών χρησιμοποιείται σε άμεσες χρήσεις, όπως:

Ως γεωθερμικές αντλίες θερμότητας, για θέρμανση κατοικιών, κτιρίων, συγκροτημάτων κατοικιών, ακόμη και ολοκλήρων κοινοτήτων με τη μέθοδο της τηλεθέρμανσης. Για να γίνει η τηλεθέρμανση πρέπει η θερμοκρασία του ρευστού να είναι τουλάχιστον 65° C. Οι γεωθερμικές αντλίες θερμότητας είναι συσκευές που μεταφέρουν θερμότητα. Είναι συσκευές που μοιάζουν με τα συνηθισμένα κλιματιστικά.

Για την άμεση θέρμανση διαφόρων χώρων. Περιλαμβάνει και την παραγωγή ζεστού νερού για οικιακή χρήση. Η άμεση θέρμανση χώρων με τη γεωθερμία είναι πολύ ανταγωνιστική σε σχέση με τα ορυκτά καύσιμα. Υπολογίζεται ότι με ένα κόστος κεφαλαίου 200-1.400€ ανά εγκατεστημένο kW, ένα ετήσιο κόστος λειτουργίας και συντήρησης στο 2-3% στο κόστος του κεφαλαίου και ένα κόστος παραγόμενης ενέργειας 0,005- 0,035€/kWh. Στην τιμή αυτή περιλαμβάνονται οι αποσβέσεις και οι τόκοι κεφαλαίου.

Θέρμανση θερμοκηπίων και του εδάφους. Με τη γεωθερμία χρησιμοποιείται ενέργεια χαμηλού κόστους, με αποτέλεσμα την παραγωγή πρώιμων γεωργικών προϊόντων, δηλαδή προϊόντων που έχουν υψηλές τιμές στην αγορά. Η θερμοκρασία που πρέπει να έχει το ρευστό που χρησιμοποιείται πρέπει να είναι μεγαλύτερο από τους 30° C. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η καλλιέργεια ντομάτας σε θερμοκήπιο με γυαλί, όπου για τη διατήρηση μιας σταθερής θερμοκρασίας 14° C στο εσωτερικό του απαιτούνται 150.000 kcal/ώρα/στρέμμα και για μία περίοδο 1.250 ωρών θέρμανσης ετησίως απαιτούνται 24 τόνοι Ισοδύναμου Πετρελαίου, που κοστίζει 7.000€. Επομένως η εξοικονόμηση της ενέργειας είναι πολύ σημαντική.

Για τις υδατοκαλλιέργειες. Η γεωθερμία μπορεί να προσφέρει με οικονομικό τρόπο στη θέρμανση του νερού σε υδατοκαλλιέργειες όπως σε χέλια, λαβράκια, πέστροφες, σολομούς, τσιπούρες κ.ά. Οι υδατοκαλλιέργειες απαιτούν θερμοκρασίες γεωθερμικού ρευστού άνω των 20° C, ώστε το νερό της δεξαμενής να έχει θερμοκρασία 14° ? 30° C. Τέτοιες μονάδες υπάρχουν στην Ελλάδα στον Νομό Ξάνθης.

Κτηνοτροφικές μονάδες. Η ενέργεια που απαιτείται για τη διατήρηση της θερμοκρασίας στα επιθυμητά επίπεδα στις κτηνοτροφικές μονάδες υπολογίζεται στο 50% από την αντίστοιχη που χρησιμοποιείται στα θερμοκήπια.

Σε διάφορες βιομηχανικές εφαρμογές. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε βιομηχανίες στη λεύκανση λαχανικών, στην κονσερβοποιία, στην παραγωγή χαρτιού, στην ανάκτηση λαδιού, στη βυρσοδεψία, στην παστερίωση γάλακτος κ.α. Στην Ελλάδα υπάρχει στον Νομό Ξάνθης μία μονάδα αφυδάτωσης καρπών ντομάτας.

Εντονο το ενδιαφέρον από τους καλλιεργητές

Για αρκετά χρόνια η εκμετάλλευση της γεωθερμίας στην Ελλάδα είχε πολλά γραφειοκρατικά εμπόδια. Από τη στιγμή που τέθηκε σε ισχύ η σχετική νομοθεσία, το 2003, δόθηκε η δυνατότητα της προκήρυξης των σχετικών διαγωνισμών στις περιφέρειες. Μέχρι το 2011 είχαν προκηρυχθεί μόλις τρία γεωθερμικά πεδία προς εκμετάλλευση, στη Χρυσούπολη Καβάλας, την Ηράκλεια Σερρών και τη νότια Χίο.

Υπάρχουν πολλά σχέδια ανάπτυξης της γεωθερμίας στη χώρα μας, όπως είναι στον Δήμο Αλεξανδρούπολης, με στόχο την τηλεθέρμανση και τη δημιουργία θερμοκηπίων και σπιρουλίνας. Επίσης στη Φλώρινα και την Ξάνθη υπάρχουν πολλές προτάσεις για δημιουργία θερμοκηπίων. Στον νομό Καβάλας υπάρχει ενδιαφέρον για την ανάπτυξη της καλλιέργειας σπαραγγιού με τη χρησιμοποίηση της γεωθερμίας.

Οι όροι για την εκμετάλλευση

Οι ειδικότεροι όροι της άδειας διανομής θερμικής ενέργειας από εκμετάλλευση γεωθερμικού δυναμικού χαμηλής θερμοκρασίας αποκλειστικά για αγροτικές εκμεταλλεύσεις έχουν ως εξής:

1. Για κάθε εκμισθούμενο δικαίωμα διαχείρισης γεωθερμικού πεδίου χαμηλής θερμοκρασίας δύναται να εκδοθεί μία και μόνη άδεια διανομής θερμικής ενέργειας για αποκλειστική χρήση σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις.

2. Για την έκδοση της εν λόγω άδειας απαιτείται η κατάθεση τεχνικοοικονομικής μελέτης καθώς και η κατάθεση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

3. Για την έναρξη των εργασιών εγκατάστασης του δικτύου διανομής θερμικής ενέργειας και του αναγκαίου ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, απαιτείται η εξασφάλιση των πάσης φύσεως αδειών και εγκρίσεων που προβλέπονται από την κειμένη νομοθεσία.

Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας - Θράκης προκήρυξε διαγωνισμούς σε έξι γεωθερμικά πεδία, ενώ είναι σε διαδικασία προκήρυξης για άλλα τρία γεωθερμικά πεδία. Εχουν βρεθεί ενδιαφερόμενοι επενδυτές και έχουν υπογραφεί τρία συμβόλαια εκμίσθωσης του δικαιώματος διαχείρισης των γεωθερμικών πεδίων χαμηλών θερμοκρασιών στην Κεντρική Μακεδονία για αγροτική χρήση για παραγωγή σπιρουλίνας και κηπευτικών.

Πηγή ΕΘΝΟΣ Κώστας Νάνος