Η ανιψιά του «Καβάφη» Μαρίνα Βαλιέρη που έζησε στην Μυτιλήνη μιλάει αποκλειστικά στο L.P

Μαρίνα Βαλιέρη «χόρευε μόνη σου και ξέρε πώς πηδάς»

Συνέντευξη στην εξωτερική συνεργάτη του LesvosPost.com Ξένια Καραμάνου

-Πώς ήταν η ζωή σας πριν καταλήξετε στη Μυτιλήνη;

Μερικές στιγμές πολύ καλά και μερικές φορές πολύ χάλια.  Γεννήθηκα στο Παρίσι και είχα περιουσία στην Αίγυπτο. Οι γονείς μου ταξίδευαν πολύ , γυρνούσαμε όλοι την Ευρώπη διαμένοντας σε ξενοδοχεία Α’ κατηγορίας. Παρόλα αυτά δε θυμάμαι την καλή ζωή μου πριν τα έξι μου χρόνια. Τότε ,πήγα στην Αυστρία. Πλησίαζε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και θυμάμαι το σταυρό των Ναζί από φωτιά στα βουνά και τα ίχνη ειδικών παπουτσιών που από κάτω είχαν καρφιά και τα φορούσαν σχηματίζοντας το σταυρό. Μετά πήγαμε στην Κέρκυρα όπου κατοικήσαμε σε ένα σπίτι που είχε φάντασμα. Το είδα! Ήταν μια κυρία με άσπρο μακρύ φόρεμα και τα μαλλιά κάτω.  Η μητέρα μου , μου είπε πως ήταν μια φίλη της που ντύνεται παράξενα. Η γυναίκα μια μέρα μπήκε στο δωμάτιο και  είπε στα αγγλικά «το κοριτσάκι σας πώς το λένε;» κι εγώ για πρώτη φορά στη ζωή μου είπα «Μαρίνα Βαλιέρη». «Είσαι Αγγλίδα;» με ρώτησε. «Όχι, είμαι Ελληνίδα  της είπα. Με φίλησε, πήγε στο παράθυρο κι έφυγε. Μετά από χρόνια , συζητούσα με τη μητέρα μου για φίλους μας και τη ρώτησα για εκείνη την κυρία με το μακρύ φόρεμα και τότε μου αποκάλυψε πως ήταν φάντασμα. Η γκουβερνάντα μου που ήταν Σκοτσέζα είπε πως όταν πέφτει η νύχτα δε θα ξαναέβγαινε από το δωμάτιό της. Φοβόταν πολύ. Μάλλον κάτι είχε συμβεί εκεί.

«Η Μαρίνα είναι η γυναίκα που πέρασε τον πόλεμο στη Γαλλία έχοντας ζήσει τραγικά πείνα όπως κανείς από εμάς δεν μπορεί να φανταστεί τώρα. Με περιουσία στην Αίγυπτο εκείνη και η οικογένειά της ήταν πεινασμένοι Έλληνες στη Γαλλία.»

-Ανιψιά του Καβάφη και γόνος σημαντικών οικογενειών. Τι σημαίνουν για εσάς αυτοί οι τίτλοι;

Τίποτα.  Ο πατέρας μου καταγόταν από οικογένεια ευγενών και η μητέρα μου επίσης. Της μητέρας μου ο πατέρας λεγόταν Καβάφης και είχε αδερφό ποιητή. Δεν με επηρεάζει αυτό κι εγώ γράφω ποιήματα.

«Η γιαγιά της πίστευε ακράδαντα πως θα έβγαιναν αλώβητοι από τον πόλεμο μόνο αν επέστρεφαν στην Αίγυπτο ή αν περνούσαν στην Ισπανία. Αντίθετα, ο πατέρας της , υποστήριζε πως η Γαλλία δεν ηττείται από κανέναν πόλεμο και πως θα νικούσε τη Γερμανία. Μέσα σε τριάντα μέρες η Γαλλία έχασε τον πόλεμο και η οικογένεια Βαλιέρη εγκλωβίζεται στη Μασσαλία.»

Είστε υπέρ του «πρέπει» ή υπερ του «θέλω» ;

Μ’ αρέσει η προσωπική ελευθερία αλλά πρέπει να βάζουμε ένα φράχτη στην πολλή ελευθερία.

«Η ίδια ομολογεί πως αν ερχόταν ποτέ η στιγμή να αυτοκτονήσει θα έπαιρνε αυτόν που την οδήγησε σε αυτό το σημείο, μαζί της.  Αν ήταν άνδρας τριάντα ή σαράντα ετών θα έπαιρνε ένα όπλο και θα «καθάριζε» αυτούς που φταίνε για την κατάσταση της χώρας. Έχει ως παράδειγμα τον λύκο διότι ο λύκος αν τον πειράξεις ορμά, δεν κλαίει. Είναι ανοησία να αυτοκτονείς από απελπισία.»

-Ποιο είναι το συναίσθημα που γεννιέται όταν τα πάντα στη ζωή ανατρέπονται;

Εγώ συνηθίζω!  Αλλά νομίζω ότι οι περισσότεροι δε συνηθίζουν. Μπορώ να ζήσω σε μια δύσκολη κατάσταση διαλέγοντας.

«Αυτά είναι τα λόγια μιας γυναίκας η οποία ζούσε για χρόνια χωρίς ρεύμα στο σπίτι της στη Γέρα επειδή η Δ.Ε.Η. έκανε διάφορα κόλπα. Ήταν το μόνο σπίτι που δεν είχε ρεύμα κι έτσι προσάρμοσε την καθημερινότητά της μαγειρεύοντας σε πετρογκάζ , χρησιμοποιώντας το ραδιόφωνο με τις μπαταρίες και ζεσταίνοντας νερό πάλι στο πετρογκάζ για να κάνει μπάνιο αυτή κι η κόρη της.»

-Τι σας κράτησε εδώ;

Πού να πάω; Χωρίς χρήματα; Εδώ είχαμε ελαιόδεντρα τα οποία όταν ήρθαμε ήταν κι αυτά σε μαύρα χάλια.

«Μετά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τα σύνορα ήταν κλειστά. Στην Αίγυπτο δεν γινόταν να επιστρέψουν γιατί έλλειπαν πάνω από  έξι χρόνια και είχαν αλλάξει οι νόμοι. Δεν ήξεραν που να πάνε. Στην Αγγλία έδιναν ένα ειδικό βιβλίο στους πολίτες το οποίο τους έλεγε πόσο φαγητό μπορούσαν να φάνε κάθε μέρα. Σε κάποιες άλλες χώρες υπήρχε η μαύρη αγορά όπου πήγαιναν όσοι είχαν χρήματα και αγόραζαν κρυφά ρούχα, φαγητό και διάφορα αντικείμενα. Από μία τέτοια αγορά απέκτησε τα πρώτα της παιχνίδια.»

-Ο έρωτας αξίζει τελικά να ανατρέψει τα δεδομένα και τα σίγουρα μιας ζωής;

Ο σωματικός δεν έχει καμία αξία για μένα. Μια φορά πήγα με άντρα και αυτήν ούτε που τη θυμάμαι. Ο ψυχικός όμως έχει μεγάλη δύναμη! Αν αγαπάς δυνατά είναι πολύ ωραίο. Το αίσθημα μετράει! Αλλά να μην αγαπάς μόνο εσύ. Αυτός που αγαπάει πιο πολύ είναι το θύμα γιατί τυφλώνεται και θυσιάζεται.

«Η Μαρίνα ξέρει να εκτιμάει την κάθε στιγμή της ζωής της. Άλλωστε κινδύνεψε να πεθάνει δύο φορές πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τη δεύτερη φορά είχε πάθει τυμπανισμό. Εκείνη και ο πατέρας της έπρεπε να πίνουν ποτήρια με ωμό αίμα για να ζήσουν. Τελικά θεραπεύτηκαν.»

-Εσείς αντιμετωπίζατε συχνά βιοποριστικά προβλήματα όμως παλέψατε. Ποια συμβουλή δίνετε σε όλους τους ανθρώπους που σήμερα μάχονται να επιβιώσουν στην κρίση;

Δε βλέπω πως θα επιβιώσουν αν δεν αλλάξει η κατάσταση. Όποιος μπορεί ας σηκωθεί κι ας φύγει. Εδώ αν δεν αλλάξει η κυβέρνηση μόνο οι βουλευτές θα επιβιώσουν.

-Ο Καβάφης τι άνθρωπος ήταν;

Δεν τον ήξερα ποτέ προσωπικά. Πέθανε όταν ήμουν ενός έτους. Η μητέρα μου μιλούσε και έγραφε πολύ για εκείνον. Είχε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του και είχε δύο προσωπικότητες. Μία για τους φίλους του και μία για το κοινό. Είχε επίσης πολύ ωραία φωνή και πολλές ιστορικές γνώσεις. Ήταν όμως πολύ εγωιστής.

«Αποκαλύπτει πως ο Καβάφης άφησε την περιουσία του στον Σιγκόπουλο, άνθρωπος που θεωρούνταν φίλος του αλλά η μητέρα της υποστήριζε πως ήταν ο θετός γιος του! Λένε ότι υπάρχει μια διαθήκη στην Αίγυπτο, στην οποία άφηνε την περιουσία του στην μητέρα της Μαρίνας, που ίσως την άλλαξε πριν πεθάνει.  Παρόλα αυτά δεν είχε μεγάλη περιουσία αλλά άφησε μεγάλο έργο και τα κέρδη από αυτό.»

-Μητέρα μιας κόρης. Πώς είναι να αποκτάς ένα παιδί και να το μεγαλώνεις μόνη;

Δεν νομίζω πως η ηλικία κάνει τη διαφορά. Εξαρτάται από το πώς νιώθεις εσύ. Εγώ είμαι ογδόντα χρονών αλλά δεν νιώθω τα χρόνια μου. Τότε ήμουν σαράντα ενός αλλά δεν ένιωθα ηλικιωμένη απεναντίας ανανεώθηκα. Μόνη μου, δεν το πήρα άσχημα. Ντράπηκα για το τι θα έλεγαν οι γνωστοί μου αλλά μόλις αυτοί το πήραν καλά το πήρα κι εγώ μια χαρά. Ο πατέρας μου αν ζούσε θα έσκαγε. Η μητέρα μου στεναχωρήθηκε που είχα εραστή. Το θεωρούσε άσχημη πράξη που είχα φίλο κι όχι που έδωσα ζωή σε ένα πλάσμα. Έτσι έσβησα την αμαρτία του να έχω εραστή.

«Αυτό με την ΕΡΤ και τη λογοκρισία στα Μ.Μ.Ε. είναι σκλαβιά. Προτιμά να είναι σκλάβα στους Τούρκους παρά στους ομόθρησκους και στους ομοεθνείς της επειδή ο κος Σαμαράς και ο κος Βενιζέλος θέλουν να πλουτίσουν.  «Έχω αίμα από Κεφαλλονιά και από Μ. Ασία. Δεν είμαι αρνί. Είμαι καλή με όσους είναι καλοί μαζί μου. Αν τα πω αυτά στην εφημερίδα δε θα τα τυπώσουν γι’ αυτό τα λέω στο internet.»

«Όταν γίνει το κακό είναι αργά να φωνάξεις. Πρέπει πριν να δράσεις.»

Ποια είναι η Μαρίνα Βαλιέρι

Η Μαρίνα Βαλιέρι κατάγεται από πλούσια γενιά τόσο από την οικογένεια Καβάφη όσο και από την πλευρά του πατέρα της. Ο παππούς της ήταν μεγαλέμπορος στη Μασσαλία και συνιδρυτής τράπεζας στα Ιόνια Νησιά. Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1932 και μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον, όπου όχι απλώς δεν της έλειψε τίποτα, αλλά σήμερα έχει να θυμάται ταξίδια στα πιο πολυτελή θέρετρα με πρίγκιπες και αριστοκράτες.

Οταν ξεκίνησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, η οικογένεια δεν μπορούσε να επωφεληθεί της περιουσίας της στις τράπεζες. Τα κεκτημένα, που είχε στην Αίγυπτο, χάθηκαν επί Νάσερ. Οι μεγάλοι τραπεζικοί λογαριασμοί στην Αθήνα δεσμεύτηκαν, επίσης, ως φόροι στο ελληνικό κράτος. Ετσι η οικογένεια κατέληξε στη Μυτιλήνη, στον κόλπο Γέρας, όπου για να ζήσει καλλιεργούσε κάποια κτήματα με ελιές. Αυτή η γυναίκα που γνώρισε μεγαλεία και πλούτη σήμερα ζει με μια αγροτική σύνταξη 380 ευρώ και ό,τι της αποφέρουν τα ιδιαίτερα αγγλικών που παραδίδει. Η πορεία της στη ζωή είναι μάθημα τόλμης, που επιβεβαιώνεται από την απόφασή της να μεγαλώσει χωρίς σύζυγο την κόρη της.