Ο ένας ρίχνει το μπαλάκι στον άλλον και η άγονη γραμμή παραμένει ανεκτέλεστη- Απάντηση Σπιλάνη στην ΝΕΛ

Ποιος είναι υπεύθυνος για το πρόβλημα των δρομολογίων με την Β.Ελλάδα;

Σε απάντηση της ανακοίνωσης της ΝΕΛ με τίτλο « Ο Σπιλάνης υπαίτιος για το πρόβλημα στις γραμμές της Β.Ελλάδας» θα ήθελα να αναφέρω τα εξής:

Η ακτοπλοΐα αποτελεί μια από τις Υπηρεσίες Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος που η λειτουργία τους ρυθμίζεται τόσο από τη συνθήκη της Λισσαβόνας και ευρωπαϊκές οδηγίες όσο και από την ελληνική νομοθεσία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αποτελούν βασικές υπηρεσίες για την επιβίωση του πληθυσμού όπως η ύδρευση, η ηλεκτροδότηση κλπ, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι ειδικά η ακτοπλοΐα αποτελεί για τα νησιά το βασικό μέσο σύνδεσης με την ηπειρωτική χώρα και «γέφυρα» ανάπτυξης.

Οι αναθέσεις Δημόσιας Υπηρεσίας (δηλαδή η ανάθεση σε μια εταιρεία εκτέλεσης άγονης γραμμής με ανάλογη αποζημίωση) λειτουργούν κάτω από συγκεκριμένες υποχρεώσεις που περιλαμβάνονται στη σύμβαση μεταξύ του Κράτους και της αναδόχου εταιρείας σε ότι αφορά το πλοίο που την εκτελεί, τις διαδικασίες αντικατάστασης ενός πλοίου από άλλο, την ποιότητα της παροχής υπηρεσιών.

Η ΝΕΛ αυτή την περίοδο έχει συμβάσεις εκτέλεσης αγόνων γραμμών σε Βόρειο και Νότιο Αιγαίο που έχουν ανατεθεί σε 6 πλοία της. Ήδη από προηγούμενα χρόνια η εταιρεία είχε δημιουργήσει προβλήματα αντικαθιστώντας πλοία με πλοία κατώτερων προσόντων από αυτά που προβλέπει η σύμβαση με αποτέλεσμα να μην μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των νησιών, ενώ αυτή τη στιγμή προσπαθεί να εκτελέσει τα δρομολόγια με 2 πλοία λιγότερα λόγω ζημιών στο «Aqua Jewel» και την επίσχεση εργασίας από απλήρωτους εργαζόμενους και ταυτόχρονα αδυναμίας επισκευής του πλοίου «Θεόφιλος» λόγω οικονομικών προβλημάτων της εταιρείας.

Συγκεκριμένα σε ότι αφορά το πλοίο «Θεόφιλος» που έχει αναλάβει με 12ετή σύμβαση τη σύνδεση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με τη Β.Ελλάδα, από το 2008 μέχρι σήμερα έχει εκτελέσει λιγότερα από τα μισά δρομολόγια, ενώ από τον Γενάρη βρίσκεται δεμένο στον Πειραιά. Μετά από συνεχείς πιέσεις προς την εταιρεία και μετά από κλήση της σε απολογία τον περασμένο Απρίλιο δρομολόγησε το ισάξιο πλοίο «European Express» από το Πάσχα και μετά έχοντας υποσχεθεί ότι θα επαναφέρει το «Θεόφιλος» από τις 24 Ιουνίου έχοντας ανοίξει τα πλάνα για αγορά εισιτηρίων. Ξαφνικά τη Παρασκευή 21 Ιουνίου ανακοινώνει μονομερώς ότι δεν θα εκτελέσει 4 δρομολόγια και ότι βρίσκεται σε διαπραγμάτευση με άλλη εταιρεία για αντικατάσταση του «Θεόφιλος» που δεν μπορεί να δρομολογήσει. Μετά από τα παραπάνω κάλεσα και πάλι την ΝΕΛ σε απολογία όπως προβλέπει η νομοθεσία για να δώσει εξηγήσεις και να αποφασιστεί αν θα της επιβληθεί πρόστιμο ή θα κηρυχτεί έκπτωτη από τη σύμβαση. Τρεις μέρες αργότερα ενημερώνει ότι η διαπραγμάτευση δεν ολοκληρώθηκε και ζητά αλλαγές στα δρομολόγια όλων των πλοίων της ώστε να καλύψει τη συγκεκριμένη γραμμή, αφήνοντας ακάλυπτη τη γραμμή των Κυκλάδων, δηλώνοντας ότι αν δεν γίνουν οι αντικαταστάσεις θα ευθύνεται η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και εγώ προσωπικά. Να υπογραμμίσω ότι η απόφαση της μη αντικατάστασης ελήφθη ομόφωνα σε έκτακτη σύσκεψη της πολιτικής ηγεσίας του ΥΝΑ και υπηρεσιακών παραγόντων υπό τον Υπουργό κ.Βαρβιτσιώτη την Παρασκευή 28/6 οπότε και κλήθηκε η εταιρεία για συνάντηση με τον Υπουργό.

Αυτοί είναι και οι λόγοι για τους οποίους μειοψήφησα μαζί με τον εκπρόσωπο της Περιφέρειας και τους εκπροσώπους των τουριστικών επιχειρήσεων στο Συμβούλιο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών. Μάλιστα ουσιαστικά την έκπτωση της εταιρείας ζητά τώρα και το Περιφερειακό Συμβούλιο Β.Αιγαίου αφού στη τελευταία του συνεδρίαση πήρε απόφαση με την οποία καλεί τον Υπουργό Ναυτιλίας και Αιγαίου να ανακαλέσει τη παράταση παραμονής του συγκεκριμένου πλοίου στη γραμμή αφού δεν την εξυπηρετεί.

Βέβαια τα προβλήματα δεν ξεκίνησαν τώρα αλλά ταλαιπωρούν τους κατοίκους και επιχειρηματίες των νησιών εδώ και αρκετούς μήνες με τις συνεχείς βλάβες και ακινησίες των πλοίων που οδήγησαν σε πολύωρες καθυστερήσεις (το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη-Μυτιλήνη να διαρκεί 20 ώρες) είτε σε ακυρώσεις δρομολογίων (πχ. το δρομολόγιο Σάμου-Χίου-Λέσβου-Λήμνου Καβάλας/Θεσσαλονίκης έχει ακυρωθεί περισσότερες από 20 φορές μέσα σε μερικούς μήνες), σε συγχωνεύσεις δρομολογίων (την περίοδο του Πάσχα οι επισκέπτες της Λήμνου έφταναν στο νησί μετά από 17 ώρες ταξίδι μέσω Ψαρών και Μεστών), με συνεχείς και απροειδοποίητες αλλαγές στις ώρες των δρομολογίων, στην εκτέλεση δρομολογίων σε ακατάλληλες ώρες που δεν εξυπηρετούν τους πολίτες, σε μη έγκαιρη ανακοίνωση των δρομολογίων για όλη τη θερινή περίοδο που αποτελεί πάγιο αίτημα ειδικά των επαγγελματιών του τουρισμού. Όλα αυτά και πολλά άλλα επεισόδια είχαν αποτέλεσμα να καταφθάνει  σωρεία καταγγελιών από Δημοτικές Αρχές, Επιμελητήρια των νησιών αλλά και της Β.Ελλάδας, ταξιδιωτικούς πράκτορες, τουριστικές επιχειρήσεις, μεταφορικές εταιρείες, άλλες επιχειρήσεις και πολίτες.

Με όσα περιγράφονται παραπάνω η ΝΕΛ παραβιάζει όλες τις αρχές σκοπιμότητας (δηλαδή για ποιο λόγο υπάρχουν και χρηματοδοτούνται οι άγονες γραμμές) και νομιμότητας (η εκτέλεση σύμβασης μεταξύ δημοσίου και αναδόχου εργολάβου). Η υπηρεσία και εγώ προσωπικά εκτιμώντας τη δύσκολη κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι ακτοπλοϊκές εταιρείες εξαιτίας της μεγάλης κρίσης που μαστίζει τη χώρα, ήμασταν μέχρι σήμερα εξαιρετικά «ελαστικοί» στην εφαρμογή των συμβάσεων με αποτέλεσμα να έχουμε κατηγορηθεί κατ’επανάληψη ως «υπάλληλοι» των εταιρειών.  Όμως αν μπορεί κανείς να ανεχθεί τη μείωση των δρομολογίων το χειμώνα με τη μειωμένη κίνηση, αυτό δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει αποδεκτό ούτε τη πασχαλινή περίοδο ούτε τη καλοκαιρινή όταν τα νησιά και οι επιχειρήσεις τους περιμένουν να επιβιώσουν και οι επισκέπτες να ταξιδέψουν με άνεση και ασφάλεια.

Τελειώνοντας: αν για κάτι μπορώ να κατηγορηθώ είναι ότι δεν κήρυξα έκπτωτη την ΝΕΛ εκτός τουριστικής περιόδου όταν φάνηκαν τα σημάδια ανεπάρκειάς της να εκτελέσει τα δρομολόγια για να προλάβω τη σημερινή κατάσταση. Όμως δυστυχώς με ενδείξεις, όσο ισχυρές να είναι, δεν προχωρά κανείς σε ακύρωση σύμβασης. Όπως επίσης χρειάζεται και σαφής πολιτική βούληση που να κατανοεί τις προτεραιότητες.

Γιάννης Σπιλάνης

ΓΓ Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής

Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου