Ριζικές αλλαγές στον υπολογισμό των επιδοτήσεων με τη νέα ΚΑΠ

Έπειτα από δύο χρόνια διαπραγματεύσεων, οι χώρες-μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν σαρωτικές αλλαγές για το πώς θα μοιράζονται τα 50 δισ. ευρώ το χρόνο που απορροφά η Κοινή Αγροτική Πολιτική έως το 2020.

Βασικά σημεία τη νέας ΚΑΠ, η οποία θα πρέπει τώρα να λάβει και την έγκριση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποτελούν η αποσύνδεση των αγροτικών επιδοτήσεων από τα επίπεδα αγροτικής παραγωγής και η συνάρτησή τους από την έκταση των αγροτικών κτημάτων, η σύνδεση του 30% των επιδοτήσεων με περιβαλλοντικά ζητήματα, καθώς και η άρση των περιορισμών στην παραγωγή ζάχαρης έως το 2017, με στόχο την ενίσχυση των εξαγωγών.

Η νέα πολιτική κατανέμει «με πιο δίκαιο τρόπο» τις άμεσες επιδοτήσεις μεταξύ των χωρών και μεταξύ των παραγωγών, ανακοίνωσε την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε γενικές γραμμές, αναφέρει, η νέα ΚΑΠ θα μειώσει ορισμένες επιδοτήσεις και θα συνδέσει άλλες με περιβαλλοντικά ζητήματα.

Η ελάχιστη επιδότηση θα ισούται με το 60% του εθνικού ή περιφερειακού μέσου όρου, γεγονός που θα ωφελήσει τους μικρούς παραγωγούς.

Ο υπολογισμός των επιδοτήσεων θα γίνεται με βάση την επιφάνεια της καλλιεργούμενης έκτασης και όχι με βάση την παραγωγή των προηγούμενων ετών.

Οι χώρες-μέλη θα μπορούν να διαθέτουν το πολύ το 8% των κονδυλίων τους για επιδοτήσεις με βάση την παραγωγή

Αυτά σημαίνουν ότι ορισμένοι μεγάλοι παραγωγοί θα χάσουν έως και το 40% των επιδοτήσεων.

Παρόλα αυτά, οι εθνικές κυβερνήσεις θα έχουν το περιθώριο να περιορίσουν αυτές τις απώλειες έως και κατά 30%.

Η απόφαση για το ψαλίδισμα των επιδοτήσεων που ξεπερνούν τα 150.000 ευρώ το χρόνο αναβλήθηκε για το φθινόπωρο.

Το 30% των επιδοτήσεων συναρτάται με περιβαλλοντικά θέματα: οι αγρότες θα πρέπει να διαχειρίζονται το 5% των εκτάσεών τους ως οικολογικές ζώνες, δηλαδή να το αφήνουν ακαλλιέργητο.

Κατάργηση των περιορισμών στη ζάχαρη

Ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή στην αναθεωρημένη ΚΑΠ θεωρείται η άρση του περιορισμού στην παραγωγή ζάχαρης από τον Οκτώβριο του 2017, με το ισχύον εδώ και 45 έτη περιοριστικό σύστημα σε ποσότητες και τιμές, να θεωρείται υπεύθυνο για τη δημιουργία πλασματικών ελλείψεων στην ευρωπαϊκή αγορά, αλλά και για τον περιορισμό των εξαγωγών εκτός ΕΕ.

Περιβαλλοντικά ζητήματα – Συμβιβασμοί

Το 30% των άμεσων επιδοτήσεων εξάλλου, δηλαδή τα τρία τέταρτα περίπου του ετήσιου προϋπολογισμού της ΚΑΠ, θα συνδέεται πλέον με την «πράσινη πολιτική», θα εξαρτάται με άλλα λόγια από τα μέτρα που λαμβάνουν οι αγρότες για το περιβάλλον. Στα συγκεκριμένα μέτρα περιλαμβάνεται πλέον η υποχρέωση να μένει το 5% της συνολικής έκτασης ακαλλιέργητο για περιβαλλοντικούς λόγους, ποσοστό το οποίο ενδέχεται να φθάσει μετά το 2017 το 7%.

Ο συγκεκριμένος όρος βρίσκει κάθετα αντίθετους τα αγροτικά συνδικάτα, τα οποία υποστηρίζουν ότι το μέτρο ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο την διατροφική ασφάλεια της ΕΕ.

Αντίθετοι ωστόσο είναι και εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων, για τους οποίους το 5% ακαλλιέργητης γης είναι πολύ μικρό ποσοστό και αποτελεί υπαναχώρηση από αρχικές συζητήσεις και προτάσεις.

Σύνδεση του 15% με την παραγωγή

Βάσει της αναθεωρημένης ΚΑΠ ωστόσο, κάποιες χώρες, όπως η Γαλλία, κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν σύνδεση των άμεσων επιδοτήσεων, έως και το 15%, με την αγροτική παραγωγή. Το συγκεκριμένο μέτρο ελήφθη με στόχο την ενίσχυση περιοχών οι οποίες αντιμετωπίζουν προβλήματα στις καλλιέργειες λόγω της φυσικής τους θέσης και του εδάφους. Χωρίς να λείπουν ωστόσο και αυτοί που υποστηρίζουν ότι το συγκεκριμένο μέτρο αποτελεί υπαναχώρηση από προηγούμενες αναθεωρήσεις της ΚΑΠ, το 1992, το 1999 και το 2003, στόχος των οποίων ήταν να σπάσει ο «ομφάλιος λώρος» μεταξύ επιδοτήσεων και αγροτικής παραγωγής που οδήγησε στις υπερβολές που καταγράφηκαν τις δεκαετίας του ’80 και του ’90. Η εν λόγω απόφαση εξάλλου χαρακτηρίστηκε ως «νίκη κατά της λογικής του φιλελευθερισμού» από τον αρμόδιο γάλλο υπουργό Γεωργίας κ. Στεφάν λε Φολ.

Επισημαίνεται ότι η Γαλλία, χώρα με τη μεγαλύτερη αγροτική παραγωγή στην ΕΕ, θα συνεχίσει να λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος των αγροτικών κοινοτικών επιδοτήσεων, ύψους 8 δισ. ευρώ ετησίως, με την Ισπανία και τη Γερμανία να ακολουθούν με 6 δισ. περίπου.

Κατά τις χθεσινές συζητήσεις υπήρξαν και θέματα για τα οποία δεν επήλθε συμφωνία, όπως για παράδειγμα, η πρόταση να περιοριστούν οι ετήσιες επιδοτήσεις στα μεγάλα αγροκτήματα στα 300.000 ευρώ. Τα συγκεκριμένα θέματα ωστόσο δεν θεωρούνται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, τόσο σοβαρά ώστε να οδηγήσουν σε «μπλοκάρισμα» της συμφωνίας, και αναμένεται να επιλυθούν στο πλαίσιο των συζητήσεων για τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για το χρονικό διάστημα 2014-2020.

Η συμφωνία για την αναθεωρημένη ΚΑΠ θα περάσει από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την προσεχή εβδομάδα.

Newsroom ΔΟΛ