Τα παιδιά της Λέσβου: Χρυσάνθη Τζοβάνη
Με μουσική καταγωγή και με – επαινετέα – ώθηση απ’ την οικογένεια, μπήκε στον ωκεανό της μουσικής, που – όπως, πολύ ποιητικά λέει – θέλει να αποτελεί μια σταγόνα του!
Έκτοτε, ακολούθησε μια καταιγιστική διαδρομή εκμάθησης οργάνων : ούτι – κρουστά – βιολί – τζουράς – πιάνο – ντραμς – κλαρίνο – σαντούρι…!
Ο λόγος για την Χρυσάνθη Τζοβάνη, που την είχα ακουστά και, το έφερε η συγκυρία, να την γνωρίσω από κοντά, για να επιβεβαιωθεί αυτό, που λέει η ίδια, ότι ο ήχος σε οδηγεί στην εικόνα…Η Χρυσάνθη είναι ένα γλυκό πανέμορφο κορίτσι – αν κι είναι 10 χρόνια επαγγελματίας μουσικός στο χώρο – με μια ηρεμία κι ισορροπία, που την οδηγεί στην «εσωτερική ένταση», η οποία είναι η καταδική της μουσική ταυτότητα, που σε κατακτά με το πρώτο άκουσμα.
Ε, για έναν δημοσιογράφο της μουσικής δημοσιογραφίας, αρκούν όλα τα παραπάνω, για να επιδιώξει να προσεγγίσει, για μια συνέντευξη, τη Χρυσάνθη Τζοβάνη και να μεταφέρει στους αναγνώστες τις ψαγμένες, κατασταλαγμένες (αφοπλιστικές θα έλεγα) και πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις της για τη μουσική και το ελληνικό μουσικό τοπίο.
Χρυσάνθη, βλέπω στο βιογραφικό σου, μπόλικες μουσικές σπουδές από μικρή (Μουσικό Σχολείο Μυτιλήνης, Εθνικό Ωδείο, Ωδείο Αθηνών, Σχολή Βυζαντινής Μουσικής «Ο ΛΕΣΒΙΟΣ»). Τι σε ώθησε σε όλα αυτά; Υπήρχε οικογενειακή παράδοση; Η νησιώτική σου καταγωγή από τη Μυτιλήνη; Καθαρά δική σου εσωτερική ανακάλυψη κι επιλογή;
Κατάγομαι από μουσική οικογένεια. Από νωρίς οι συγγενείς μου διέκριναν κάποιο ταλέντο σε μένα κι έτσι οι γονείς μου με ώθησαν να πάω σε μουσικό σχολείο. Το ήθελα πάρα πολύ και με όλες τις δυσκολίες τα κατάφερα. Στην πορεία, μεγαλώνοντας ο συνδυασμός των σπουδών που εξελίσσονταν, και η απόφασή μου όλο αυτό να αποτελέσει και βιοποριστικό χαρακτήρα με οδήγησαν στο ‘’σήμερα’’. Το σίγουρο είναι ότι η ‘’σπουδή’’ σε όλο αυτόν τον ‘’ωκεανό’’ δεν σταματάει ποτέ, και μου δίνει μεγάλη χαρά κι ευτυχία η αίσθηση ότι μπορεί κι εγώ να αποτελώ μια σταγόνα του…
Τα δυο βασικά σου όργανα, ως οργανοπαίχτρια, είναι τα κρουστά και το ούτι. Όχι και τόσο «γυναικείες» επιλογές θα έλεγα. Τι ήταν αυτό που σ’ οδήγησε σ’ αυτά;
Ούτι, κρουστά, βιολί, τζουράς, πιάνο, ντραμς, κλαρίνο, σαντούρι…
Θα έλεγα ότι η ενασχόληση με την μουσική δεν έχει φύλο.
Όταν άκουσα πρώτη φορά τον ήχο που βγάζει το ούτι δεν είχα οπτική επαφή και άφησα την ακοή μου να με καθοδηγήσει στο σημείο απ ‘το οποίο προερχόταν. Δεν θα την ξεχάσω ποτέ αυτή την στιγμή. Ένιωθα ότι σ’ αυτό το άκουσμα βρήκα την δική μου ‘’μυστική συνάντηση’’ με την μουσική σ’ ότι αφορά το μελωδικό της μέρος. Η μουσική όμως, όπως άλλωστε και η ζωή, έχει εκτός από μελωδία και ρυθμό. Μέσα από την πολυποίκιλη φύση των κρουστών ολοκληρώνομαι μουσικά προσθέτοντας έτσι στο ξεδίπλωμα της μουσικής μου βεντάλιας τη διάσταση του ‘’χρόνου’’.
Στα κρουστά κυριαρχεί ο ρυθμός, αλλά κι η ένταση, η εκτόνωση, λέει ένας στίχος τραγουδιού «ντραμς δαιμονισμένο». Έχεις – ως χαρακτήρας - και βγάζεις τέτοια εξωστρεφή συναισθήματα με τα κρουστά;
Είναι γνωστό απ ’όλες τις θεωρίες αισθητικής στην τέχνη, ότι αυτό που χρειάζεται για να ταξιδέψει και να δημιουργήσει ο καλλιτέχνης είναι η ‘’έκσταση’’..
Η ένταση για μένα είναι πιο εσωτερική. Μπορεί κάποιος να παίζει ένα μουσικό όργανο σιγανά, αλλά η εσωτερική του ένταση να είναι τόσο μεγάλη που να μεταδίδει την αίσθηση της πληρότητας.
Το ούτι πάλι, είναι ένα «μελαγχολικό», θα έλεγα, όργανο, με έναν υπέροχο «θαμπό ήχο», που σε πάει στην Ανατολή, με τη μαγεία της, τον ερωτισμό της και τη λαγνεία της. Ένα άλλο στοιχείο της γυναίκας Χρυσάνθης εκφράζεται μέσα από το ούτι;
Δεν υπάρχει καλλιτέχνης που να μην τον συνοδεύει σε κάποιες ή ίσως σε περισσότερες από ‘’κάποιες’’ φάσεις της ζωής του, η ‘’μελαγχολία’’. Θεωρώ ότι χωρίς μελαγχολία δεν είσαι καλλιτέχνης… Είναι αλήθεια… Στο ούτι βρήκα την μελαγχολία που περιγράφεις. Όχι τόσο μόνο ως γυναίκα, αλλά πολύ περισσότερο σαν άνθρωπος. Η Λέσβος, η πατρίδα μου, ωστόσο, είναι ένα νησί που αγναντεύει θεωρώ περήφανα προς την ανατολή και ‘’ρουφάει’’ σαν πολιτιστικός πνεύμονας πολλές απ’ τις μυρωδιές της, υποθέτω πως είχε προετοιμάσει την ακουστική μου αντίληψη στο να είμαι ανοιχτή στο άκουσμα ενός τέτοιου ήχου.
Αλήθεια, τι ζώδιο είσαι;
Χαχα! Είμαι Ταύρος με ωροσκόπο Καρκίνο.
Μίλησέ μου λίγο για το ούτι, ένα άταστο όργανο. Θεωρείται δύσκολο; Τι σε εξιτάρει σ’ αυτό;
Είναι δύσκολο όργανο αλλά και πολύ ενδιαφέρον. Τα άταστα όργανα γενικά σου δίνουν την αίσθηση του ‘’τυχαίου’’, που είναι για μένα ένας βασικός άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η έννοια του αυτοσχεδιασμού. Στο ούτι πολλές φορές σκεφτόμουν ότι εκφράζω μουσικά τους αμανέδες του παππού μου που ηχούν ακόμα στ’ αυτιά μου… ειδικά όταν παίζουμε μουσική με φίλους στο σπίτι.
Χρυσάνθη, από πάρα πολύ μικρή μπήκες, επαγγελματικά, ως μουσικός, στο χώρο(στα νυχτερινά μαγαζιά). Συγκυρία; Πρόθεση; Βιοπορισμός; Τι συνέβη;
Η δουλειά στη νύχτα είχε ξεκινήσει από νωρίς. Δέκα χρόνια πριν, θυμάμαι που πήγαινα σχολείο και κάποια βράδια παράλληλα δούλευα σ’ ένα ρεμπετάδικο του νησιού. Στην Αθήνα πια, τα πράγματα ήταν πιο ‘’σκληροπυρηνικά’’! Αν θέλουμε μια απάντηση στην ερώτησή σου για το ‘’εδώ και τώρα’’, είναι ένα σύνολο απ’ όλα αυτά που λες κι επιπλέον η ανάγκη που έχει κάθε μουσικός να έρχεται σε επικοινωνία με τον κόσμο.
Κάνε μου ένας φλασμπάκ στη διαδρομή σου μέχρι σήμερα, κάνοντας κάποιες στάσεις, όπου γουστάρεις.
Όταν ήμουν 2,5 χρονών, από τις πιο πρώιμες αναμνήσεις μου, τραγούδησα το ‘’ένα παλικάρι 20 χρονών’’ (παραδοσιακό). Μεγάλος σταθμός, μετέπειτα, τα σχολικά μου χρόνια και οι συμμετοχές σε πανελλήνιους μουσικούς διαγωνισμούς. Αξέχαστο θα μου μείνει στα 15 μου, το πρώτο μου μουσικό συγκρότημα. Τέλος στο σήμερα κάποιες πολύ καλές συνεργασίες.
Γράφεις και μουσική; Ορχηστρικά; Τραγούδια; Θέλεις να το εξελίξεις και να ασχοληθείς σταθερά κι επαγγελματικά με τη σύνθεση; Έχεις κάνει; ‘Η σκοπεύεις να κάνεις κάτι δισκογραφικά;
Στην αρχή ξεκινάει σαν παιχνιδάκι… παίζοντας μελωδίες που μου ‘ρχονται ανά καιρούς στο μυαλό και με μπόλικη αίσθηση νοσταλγίας πολλές φορές ‘’σκαρώνω’’ ορχηστρικά κομμάτια. Με πετυχαίνεις αυτή την περίοδο σε μια φάση που κυκλοφόρησε το cd του Μιχάλη Αλιάγα («Oud Sensations») με μια δική μου συμμετοχή. Μ’ ενδιαφέρει πολύ το κομμάτι της σύνθεσης. Με χαλαρώνει πολύ να ‘’γεννάω’’ καινούριες μελωδίες, χωρίς φυσικά ποτέ να πιστεύω ότι υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη. Οι ρίζες μου, τ’ ακούσματά μου και το σήμερα είναι οι βασικοί παράγοντες που σιωπηλά συνεργάζονται για να δημιουργώ το υλικό μου.
Φέτος εμφανίζεσαι (Παρασκευές και Σάββατα) στην «ΑΝΟΔΟ». Για μια μερίδα του ακροατηρίου – για μένα όχι, γιατί πιστεύω ότι όλα τα χρειάζεται ο άνθρωπος, ανάλογα με τις διαθέσεις του – αυτό το είδος τραγουδιού, τα μαγαζιά κι η διασκέδαση είναι κατακριτέα. Πέρα από επαγγελματίας μουσικός, που βγάζεις το μεροκάματό σου, όπως κάνουν όλοι, ποια είναι η δική σου άποψη;
Δεν μπορώ να θεωρήσω ότι υπάρχουν, τώρα πια, αυτού του είδους οι κατηγοριοποιήσεις, όχι γιατί δεν υπάρχουν – που όντως υπάρχουν - κατηγορίες στο ελληνικό τραγούδι, αλλά γιατί διανύουμε μια εποχή που απαιτεί, σε γρήγορο χρόνο και με λιγότερο χρήμα, διασκέδαση για εκτόνωση. Δεν διαχωρίζω το κοινό σε μερίδες. Αυτό που με ανησυχεί, είναι ότι σε σχέση με παλαιότερα, πολύς κόσμος διασκεδάζει άλλοτε θυμωμένα και σκληρά και άλλοτε με φόβο. Το νιώθω... Νιώθω επίσης, με ελάχιστες εξαιρέσεις, ότι εκλείπει η παρουσία πνευματικών καθοδηγητών και δημιουργών. Μέσα σ’ ένα τέτοιο κλίμα, το σχόλιό μου είναι, ότι απλά χρειάζεται να προσπαθούμε να προσαρμοζόμαστε στο τώρα και να γινόμαστε πιο ανθεκτικοί, κοιτάζοντας πίσω το παρελθόν μέσα από τις μνήμες μας. Τέλος, για να μην γίνω δέκτης κάποιας πιθανής ένστασης, θα συμφωνήσω σ’ ένα μεγάλο μέρος μαζί σου σχετικά με το ότι όλα είναι αναγκαία, αλλά επειδή είμαι και μουσικός θα πρόσθετα… με μέτρο.
Χρυσάνθη, πέρα από τα μουσικά σου και τα καλλιτεχνικά σου προσόντα, είσαι μια πολύ όμορφη κοπέλα και γλυκός άνθρωπος. Παίζει, νομίζεις, κι αυτό το ρόλο του στο χώρο του τραγουδιού;
Όλα αυτά τα χρόνια που δουλεύω και πηγαίνοντας κάθε βράδυ για δουλειά το πρώτο μου μέλημα είναι η εξωτερική μου εμφάνιση να είναι αξιοπρεπής. Τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία ένας άνθρωπος μπορεί να χαρακτηριστεί όμορφος είναι άλλωστε υποκειμενικά. Στην συγκεκριμένη δουλειά η εξωτερική εμφάνιση παίζει ρόλο κατά την γνώμη μου, αλλά πάντα πιστεύω ότι είναι απόληξη ενός καλά δομημένου ψυχισμού και συνεχούς ‘’εσωτερικής’’ δουλειάς… Δουλεύοντας το μέσα μας σμιλεύεται το έξω μας…
Ακούστε τη Χρυσάνθη Τζοβάνη-Πηγή e-orfeas.gr
Χαχα! Είμαι Ταύρος με ωροσκόπο Καρκίνο.
Μίλησέ μου λίγο για το ούτι, ένα άταστο όργανο. Θεωρείται δύσκολο; Τι σε εξιτάρει σ’ αυτό;
Είναι δύσκολο όργανο αλλά και πολύ ενδιαφέρον. Τα άταστα όργανα γενικά σου δίνουν την αίσθηση του ‘’τυχαίου’’, που είναι για μένα ένας βασικός άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η έννοια του αυτοσχεδιασμού. Στο ούτι πολλές φορές σκεφτόμουν ότι εκφράζω μουσικά τους αμανέδες του παππού μου που ηχούν ακόμα στ’ αυτιά μου… ειδικά όταν παίζουμε μουσική με φίλους στο σπίτι.
Χρυσάνθη, από πάρα πολύ μικρή μπήκες, επαγγελματικά, ως μουσικός, στο χώρο(στα νυχτερινά μαγαζιά). Συγκυρία; Πρόθεση; Βιοπορισμός; Τι συνέβη;
Η δουλειά στη νύχτα είχε ξεκινήσει από νωρίς. Δέκα χρόνια πριν, θυμάμαι που πήγαινα σχολείο και κάποια βράδια παράλληλα δούλευα σ’ ένα ρεμπετάδικο του νησιού. Στην Αθήνα πια, τα πράγματα ήταν πιο ‘’σκληροπυρηνικά’’! Αν θέλουμε μια απάντηση στην ερώτησή σου για το ‘’εδώ και τώρα’’, είναι ένα σύνολο απ’ όλα αυτά που λες κι επιπλέον η ανάγκη που έχει κάθε μουσικός να έρχεται σε επικοινωνία με τον κόσμο.
Κάνε μου ένας φλασμπάκ στη διαδρομή σου μέχρι σήμερα, κάνοντας κάποιες στάσεις, όπου γουστάρεις.
Όταν ήμουν 2,5 χρονών, από τις πιο πρώιμες αναμνήσεις μου, τραγούδησα το ‘’ένα παλικάρι 20 χρονών’’ (παραδοσιακό). Μεγάλος σταθμός, μετέπειτα, τα σχολικά μου χρόνια και οι συμμετοχές σε πανελλήνιους μουσικούς διαγωνισμούς. Αξέχαστο θα μου μείνει στα 15 μου, το πρώτο μου μουσικό συγκρότημα. Τέλος στο σήμερα κάποιες πολύ καλές συνεργασίες.
Γράφεις και μουσική; Ορχηστρικά; Τραγούδια; Θέλεις να το εξελίξεις και να ασχοληθείς σταθερά κι επαγγελματικά με τη σύνθεση; Έχεις κάνει; ‘Η σκοπεύεις να κάνεις κάτι δισκογραφικά;
Στην αρχή ξεκινάει σαν παιχνιδάκι… παίζοντας μελωδίες που μου ‘ρχονται ανά καιρούς στο μυαλό και με μπόλικη αίσθηση νοσταλγίας πολλές φορές ‘’σκαρώνω’’ ορχηστρικά κομμάτια. Με πετυχαίνεις αυτή την περίοδο σε μια φάση που κυκλοφόρησε το cd του Μιχάλη Αλιάγα («Oud Sensations») με μια δική μου συμμετοχή. Μ’ ενδιαφέρει πολύ το κομμάτι της σύνθεσης. Με χαλαρώνει πολύ να ‘’γεννάω’’ καινούριες μελωδίες, χωρίς φυσικά ποτέ να πιστεύω ότι υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη. Οι ρίζες μου, τ’ ακούσματά μου και το σήμερα είναι οι βασικοί παράγοντες που σιωπηλά συνεργάζονται για να δημιουργώ το υλικό μου.
Φέτος εμφανίζεσαι (Παρασκευές και Σάββατα) στην «ΑΝΟΔΟ». Για μια μερίδα του ακροατηρίου – για μένα όχι, γιατί πιστεύω ότι όλα τα χρειάζεται ο άνθρωπος, ανάλογα με τις διαθέσεις του – αυτό το είδος τραγουδιού, τα μαγαζιά κι η διασκέδαση είναι κατακριτέα. Πέρα από επαγγελματίας μουσικός, που βγάζεις το μεροκάματό σου, όπως κάνουν όλοι, ποια είναι η δική σου άποψη;
Δεν μπορώ να θεωρήσω ότι υπάρχουν, τώρα πια, αυτού του είδους οι κατηγοριοποιήσεις, όχι γιατί δεν υπάρχουν – που όντως υπάρχουν - κατηγορίες στο ελληνικό τραγούδι, αλλά γιατί διανύουμε μια εποχή που απαιτεί, σε γρήγορο χρόνο και με λιγότερο χρήμα, διασκέδαση για εκτόνωση. Δεν διαχωρίζω το κοινό σε μερίδες. Αυτό που με ανησυχεί, είναι ότι σε σχέση με παλαιότερα, πολύς κόσμος διασκεδάζει άλλοτε θυμωμένα και σκληρά και άλλοτε με φόβο. Το νιώθω... Νιώθω επίσης, με ελάχιστες εξαιρέσεις, ότι εκλείπει η παρουσία πνευματικών καθοδηγητών και δημιουργών. Μέσα σ’ ένα τέτοιο κλίμα, το σχόλιό μου είναι, ότι απλά χρειάζεται να προσπαθούμε να προσαρμοζόμαστε στο τώρα και να γινόμαστε πιο ανθεκτικοί, κοιτάζοντας πίσω το παρελθόν μέσα από τις μνήμες μας. Τέλος, για να μην γίνω δέκτης κάποιας πιθανής ένστασης, θα συμφωνήσω σ’ ένα μεγάλο μέρος μαζί σου σχετικά με το ότι όλα είναι αναγκαία, αλλά επειδή είμαι και μουσικός θα πρόσθετα… με μέτρο.
Χρυσάνθη, πέρα από τα μουσικά σου και τα καλλιτεχνικά σου προσόντα, είσαι μια πολύ όμορφη κοπέλα και γλυκός άνθρωπος. Παίζει, νομίζεις, κι αυτό το ρόλο του στο χώρο του τραγουδιού;
Όλα αυτά τα χρόνια που δουλεύω και πηγαίνοντας κάθε βράδυ για δουλειά το πρώτο μου μέλημα είναι η εξωτερική μου εμφάνιση να είναι αξιοπρεπής. Τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία ένας άνθρωπος μπορεί να χαρακτηριστεί όμορφος είναι άλλωστε υποκειμενικά. Στην συγκεκριμένη δουλειά η εξωτερική εμφάνιση παίζει ρόλο κατά την γνώμη μου, αλλά πάντα πιστεύω ότι είναι απόληξη ενός καλά δομημένου ψυχισμού και συνεχούς ‘’εσωτερικής’’ δουλειάς… Δουλεύοντας το μέσα μας σμιλεύεται το έξω μας…
Ακούστε τη Χρυσάνθη Τζοβάνη-Πηγή e-orfeas.gr
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ