Χαρτογραφούν «πληγές» του Αιγαίου

Τον συνδυασμό αλιείας, τουρισμού και προστασίας περιβάλλοντος αναζητεί διεθνής ομάδα

Τους τρόπους για να συνδυαστούν αλιευτικές, τουριστικές και άλλες δραστηριότητες με αποτέλεσμα φιλικό προς το περιβάλλον αναζητεί η ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», στο πλαίσιο της χειμερινής ερευνητικής αποστολής στο βορειοανατολικό Αιγαίο, που διεξάγεται από τον Οκτώβριο.

Η δράση, όπως μεγάλο μέρος της δραστηριότητας του Ινστιτούτου, υποστηρίζεται από εθελοντές επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων απ’ όλο τον κόσμο. «Εχουμε συγκεντρώσει μια πολυεθνική ομάδα από επιστήμονες πολλών ειδικοτήτων που βοηθούν εθελοντικά σε διάφορα κομμάτια της έρευνας. Προσπαθούμε να αναγνωρίσουμε περιοχές με ιδιαίτερη σημασία και να διαμορφώσουμε προτάσεις προς τις τοπικές κοινωνίες για αξιοποίηση φυσικών πόρων ως μοχλού ανάπτυξης» λέει στην «Κ» η Αναστασία Μήλιου, συντονίστρια Ερευνας & Δράσεων Προστασίας του Αρχιπελάγους.

Βασικός στόχος της δράσης είναι, εκτός από τη χαρτογράφηση του βυθού και της βιοποικιλότητας, να δημιουργηθούν ζώνες στις οποίες δεν θα επιτρέπεται η αλιεία και θα λειτουργούν ως «καταφύγιο» για τα ψάρια. Περίπου 50 ψαράδες των Φούρνων συνεργάζονται τακτικά με τους εθελοντές, ενώ το αποτέλεσμα του «πειράματος» -όταν ολοκληρωθεί- μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οδηγός και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας που έχουν ανεπτυγμένη αλιεία.

Ο βασικός στόχος

Βασικός στόχος του προγράμματος είναι η δημιουργία της πρώτης συνδιαχειριζόμενης ζώνης αλιείας στην Ελλάδα, μιας περιοχής όπου ψαράδες και επιστήμονες θα έχουν από κοινού λόγο στον σχεδιασμό της αλιείας αλλά και της προστασίας του περιβάλλοντος. Οι ψαράδες των Φούρνων εμφανίζονται θετικοί σε αυτή την προοπτική, καθώς και οι ίδιοι φαίνεται να αντιλαμβάνονται ότι σε περίπτωση που συντελεστεί καταστροφή των φυσικών πόρων, θα χάσουν το εισόδημά τους.

«Ο κόσμος το δέχθηκε αρχικά με μεγάλη δυσπιστία, κυρίως λόγω άγνοιας, καθώς μερικοί πίστεψαν ότι θα τους απαγορευτεί η αλιεία. Πείστηκαν ωστόσο ότι πρόκειται για δικό τους συμφέρον να μπουν ορισμένοι κανόνες που θα προστατεύουν τα ιχθυαποθέματα» λέει στην «Κ» ο δήμαρχος του νησιού, Ιωάννης Μαρούσης. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Φούρνοι ήταν ανέκαθεν νησί ψαράδων, οι οποίοι σήμερα απελπίζονται όταν επιστρέφουν από τη θάλασσα με άδειες τις βάρκες τους. Οπως υποστηρίζει, τεράστιο πρόβλημα δημιουργούν οι μηχανότρατες που έρχονται στο νησί από άλλες περιοχές και σαρώνουν καθημερινά τον βυθό μαζεύοντας όλα τα ψάρια και καταστρέφοντας το υποθαλάσσιο περιβάλλον.

«Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του νησιού, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, είναι περίπου 1.000, έχουν βάρκα και ψαρεύουν. Εχουμε περισσότερες επαγγελματικές άδειες αλιείας απ’ ό,τι όλη η Κύπρος. Η θάλασσα αποτελεί σημαντικό μέρος της ζωής τους, με αποτέλεσμα η μείωση των αλιευμάτων να τους επηρεάζει άμεσα. Και οικονομικά αλλά και ψυχολογικά» τονίζει ο δήμαρχος. «Σε περίπτωση που δούμε ότι μετά από ένα χρονικό διάστημα υπάρχει αποτέλεσμα σε μικρή κλίμακα, δεν αποκλείεται να εφαρμόσουμε το πρόγραμμα και σε άλλα σημεία του νησιού ή και σε όλο το νησί», συμπληρώνει.

Θετική η συνεργασία

Αυτή περίπου είναι και η άποψη των επαγγελματιών αλιέων του νησιού: «Το 80% των ψαράδων βλέπουν θετικά τη συνεργασία τους με τους εθελοντές. Πήραμε την απόφαση να δημιουργήσουμε φορέα διαχείρισης με συμβαλλόμενους, μέλη του Αρχιπελάγους, τους αλιείς και τον δήμο. Η απόφαση αυτή είναι αναγκαία, καθώς τα ψάρια λιγοστεύουν συνεχώς. Ζούμε πλέον στο νησί υπό τη διαρκή απειλή της ερήμωσης, αφού οι περισσότεροι κάτοικοί του έχουν σχέση με τη θάλασσα», μας λέει ο Μιχαήλ Μανουσάκης, επαγγελματίας αλιεύς των Φούρνων.

Ηπια αξιοποίηση του φυσικού πλούτου στις Οινούσσες

Τη δυνατότητα δημιουργίας ενός μοντέλου ήπιας αξιοποίησης του φυσικού πλούτου επιδιώκει να δημιουργήσει το «Αρχιπέλαγος» στις Οινούσσες. Οι έρευνες πραγματοποιούνται για την καταγραφή του φυσικού πλούτου ώστε στη συνέχεια να γίνει εφικτή η προβολή και η αξιοποίησή του υπό αυστηρούς όρους. «Πρόκειται για ένα περιβάλλον, λίγο ώς πολύ άγνωστο στους επιστήμονες. Είναι ένας μικρός παράδεισος βιοποικιλότητας, έχουμε εντυπωσιαστεί με τα σπάνια είδη που συναντάμε. Στο νησί δεν υπήρξε ιδιαίτερα ανεπτυγμένος τουρισμός, έτσι η ανάδειξη του φυσικού πλούτου του μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης. Προετοιμάζουμε μια σειρά από παρεμβάσεις που θα έχουν τριπλό στόχο: την προστασία της φύσης, τη δυνατότητα ανάπτυξης ήπιας κλίμακας δράσεων οικοτουρισμού και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας» περιγράφει η Αναστασία Μήλιου. Οπως επισημαίνει, η συνεργασία τοπικής κοινωνίας και αρχών είναι ένας πολύ σημαντικός σύμμαχος.

Του Κώστα Ονισενκο kathimerini.gr