Πώς θα μοιάζει ο κόσμος μας το 2030;

Πώς θα μοιάζει ο κόσμος σε δύο δεκαετίες από σήμερα; Προφανώς, κανείς δεν ξέρει, αλλά κάποια πράγματα είναι πιο πιθανά από άλλα.

Οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις πρέπει να προβλέπουν βάσει πληροφόρησης, επειδή κάποιες από τις επενδύσεις τους θα διαρκέσουν ...περισσότερο από 20 χρόνια. Τον Δεκέμβριο, το Εθνικό Συμβούλιο Πληροφοριών των ΗΠΑ (NIC) δημοσίευσε τις απόψεις του.

Το NIC προβλέπει έναν μεταμορφωμένο κόσμο, στον οποίο «κανένας- ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Κίνα, ούτε κάποια άλλη μεγάλη χώρα «δεν θα είναι ηγεμονική δύναμη».

Αυτό απηχεί τέσσερις «μεγα-τάσεις»: ατομική χειραφέτηση και ανάπτυξη μια παγκόσμιας μεσαίας τάξης, διάχυση ισχύος από τα κράτη σε ανεπίσημα δίκτυα και συμμαχίες, δημογραφικές αλλαγές, που οφείλονται στην αστικοποίηση, την μετανάστευση και την γήρανση του πληθυσμού, και αυξημένη ζήτηση για τρόφιμα, νερό και ενέργεια.

Κάθε τάση αλλάζει τον κόσμο και «αντιστρέφει σε μεγάλο βαθμό την ιστορική άνοδο της Δύσης από το 1750, αποκαθιστώντας το βάρος της Ασίας στην παγκόσμια οικονομία, και εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή «εκδημοκρατισμού» σε διεθνές και εθνικό επίπεδο.

Οι ΗΠΑ θα παραμείνουν «πρώτες μεταξύ ίσων» σε ισχύ, αλλά η «μονοπολική στιγμή» έχει τελειώσει.

Οι εκπλήξεις είναι αναπόφευκτες, και έτσι το NIC αναφέρεται σε «παράγοντες του μπορεί να αλλάξουν το παιχνίδι», και να εκτροχιάσουν τις μεγάλες τάσεις με εκπληκτικούς τρόπους.

Πρώτη ανάμεσα σε τέτοιες πηγές αβεβαιότητας είναι η παγκόσμια οικονομία: οι ταραχές και οι ανισορροπίες θα οδηγήσουν σε κατάρρευση, ή μήπως η μεγαλύτερη πολυπολικότητα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ευελιξία;

Επιπλέον, ενώ οι συγκρούσεις μεταξύ των κρατών μειώνονται, οι εσωτερικές συγκρούσεις από νεαρούς πληθυσμούς για την πολιτική και τους λίγους πόρους θα συνεχίσουν να ταλανίζουν κάποιες περιοχές όπως την Μέση Ανατολή, την νότια Ασία και την Αφρική. Και αυτό οδηγεί σε άλλο ένα ζήτημα που μπορεί να αλλάξει το παιχνίδι: μήπως η περιφερειακή αστάθεια προκαλέσει παγκόσμια ανασφάλεια;

Μετά υπάρχουν κάποιες ερωτήσεις που αφορούν τις επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών. Θα οξύνουν τις συγκρούσεις, ή θα αναπτυχθούν για να λύσουν έγκαιρα τα προβλήματα που προκαλούν η γήρανση του πληθυσμού, η ραγδαία αστικοποίηση και η κλιματική αλλαγή;

Το τελικό ζήτημα που μπορεί να αλλάξει το παιχνίδι είναι ο μελλοντικός ρόλος της Αμερικής. Κατά την άποψη του NIC, η πολύπλευρη φύση τις ισχύος των ΗΠΑ δείχνει ότι ακόμη και όταν η Κίνα θα ξεπεράσει την Αμερική στην οικονομία, οι ΗΠΑ μάλλον θα διατηρήσουν την παγκόσμια ηγετική θέση, μαζί με άλλες μεγάλες δυνάμεις το 2030.

Αυτό είναι καλό ή κακό για τον κόσμο; Κατά τη γνώμη του NIC, «μια κατάρρευση ή ξαφνική απόσυρση της ισχύος των ΗΠΑ θα είχε ως πιθανότερο αποτέλεσμα μια παρατεταμένη περίοδο παγκόσμιας αναρχίας, χωρίς κανένα σταθερό διεθνές σύστημα και καμμία ηγέτιδα δύναμη για να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ».

Το NIC συζήτησε νωρίτερα προσχέδια της έκθεσής του με διανοουμένους και αξιωματούχους σε 20 χώρες, και λέει ότι καμμία από τις αναδυόμενες δυνάμεις στον κόσμο δεν βλέπει την διεθνή τάξη όπως η Ναζιστική Γερμανία, η Αυτοκρατορική Ιαπωνία, ή η Σοβιετική Ενωση. Ενα από τα ελκυστικά χαρακτηριστικά ενός πολυπολιτισμικού κόσμου είναι η λιγότερη κυριαρχία από τις ΗΠΑ.

Ο κόσμος αντιμετωπίζει μια νέα δέσμη παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή, η τρομοκρατία, η ανασφάλεια στον κυβερνοχώρο και οι πανδημίες. Για να επιλυθούν αυτά απαιτείται συνεργασία.

Η έκθεση του NIC καταλήγει, ορθώς, στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει προκαθορισμένη απάντηση για το πώς θα μοιάζει ο κόσμος το 2030. Το αν το μέλλον επιφυλάσσει καλά ή κακά σενάρια εξαρτάται εν μέρει από τις πολιτικές που θα υιοθετήσουμε σήμερα.

[Του Τζόζεφ Νάι, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Kennedy School of Government του πανεπιστημίου Χάρβαρντ - Πηγή: Το Βήμα - The Project Syndicate]

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr